1e zondag van de advent:
Jesaja 63,16-19-64,3b-7; Marcus 13,24-37

Anderhalve week geleden waren er in een paar gemeenten van ons land verkiezingen. In de misschien wel toekomstige gemeente Berg en Dal moesten de stemmen zelfs herteld worden, maar bij ons in Lingewaard was dat niet het geval. Alle politici, die vorige week na de sluiting van de stembussen geïnterviewd werden op radio of televisie, verklaarden, dat ze gewonnen hadden. De verslaggevers relativeerden dat en zeiden dat vooral de plaatselijke partijen echt gewonnen hadden, omdat ze dichter bij de mensen stonden. Al die partijen kwamen met plannen voor de toekomst met o.a. plannen om hulp te bieden aan mensen die het moeilijk hebben en de politici beloofden natuurlijk dat door hun toedoen het leven draaglijker gemaakt zou worden. Die partijen wisten ook precies wat er door henzelf en door anderen moest worden gedaan om die plannen om te zetten in werkelijkheid. Want laten we eerlijk zijn: iedereen hoopt op een einde aan oorlog en geweld, hoopt op meer samenwerking en zo kan ik nog wel een poosje doorgaan.

Dat zijn allemaal onderwerpen van politieke debatten, maar wij zitten hier niet met politieke debatten, maar met het begin van de Advent. Wat we te horen krijgen geeft ons hopelijk geen reden om het met elkaar oneens te zijn. We horen voor de zoveelste keer in de Advent weer dezelfde woorden en dat is goed, want wij hebben voor die goede toekomst al lang gebeden, niet alleen in de Advent, maar het hele jaar door. In de Advent wenden we ons weer tot God, want Hij alleen kan de vervulling van onze diepste verlangens werkelijkheid maken. Op nieuw stellen we ons vertrouwen in God, die steeds weer trouw is aan de beloften aan ons en de mensen voor ons: beloften die zijn samengevat in de naam, die God openbaarde aan Moses: “Ik ben degene die er altijd voor u zal zijn.” Een verlangen naar God en een wereld waar mensen in harmonie leven is niet alleen een gebed dat wij Christenen tijdens de Advent bidden. Het is het hele jaar door het gebed dat we delen met alle mensen van de hele wereld, welke naam ze ook aan God geven.

In de Advent lezen we veel teksten van Jesaja. Hij is de profeet die we in de Advent horen, als hij God namens ons smeekt en ook tot ons spreekt namens God. Vandaag vraagt hij voor ons, als we hem horen bidden, dat God onze Vader, onze Verlosser zal zijn voor altijd.
In het Oude Testament nam God de eerste stap bij Adam, maar ook bij Abraham en Mozes. God koos zijn volk, verloste hen uit de slavernij, voedde hen tijdens hun omzwervingen door de woestijn en leidde hen binnen in het land van belofte. God is en was een goede vader voor het volk – wat kon God nog meer voor hen gedaan hebben dan alles wat Hij deed? Maar veel mensen waren niet trouw aan God die door Jesaja Vader en Verlosser genoemd wordt. In plaats daarvan eisten ze allerlei dingen van God. 

De teksten van vandaag stammen uit de tijd dat het door God uitverkoren volk teruggekeerd was naar hun verwoeste land en de ruïne van de tempel. Ze moesten alles herbouwen.

Die uitzichtloze situatie lijkt van toepassing te zijn op onze wereld nu. We bidden met Jesaja voor onze wereld, ons land en onze

30 december 2014, Antoon Boks OP

gemeenschap. God is ons geen gunsten schuldig en onze gebeden in de Advent moeten niet bedoeld zijn om Hem te dwingen ons te hulp te komen. In tegendeel Jesaja herinnert vandaag weer, dat God al voor ons klaar staat, want Hij is onze vader die in Zijn liefde voor ons zorgt. Vanaf het begin en nog steeds heeft God voor ons oren om te luisteren naar ons vragen om vergeving en naar onze gebeden dat er toekomst blijft voor ons allemaal.

Om zeker te weten hoe God is, hoe Hij handelt, voegde Jesaja in zijn tijd er aan toe: “Wij zijn de klei en U, Vader bent de pottenbakker; we zijn helemaal het werk van uw handen.” Nu we vandaag aan de Advent beginnen, mogen we onze scheppende God vragen Zijn handen weer op ons te leggen om ons de mogelijkheid te geven trouwe mensen te zijn die altijd onze ogen en onze aandacht zullen kunnen houden op de wederkomst van de Heer en tegelijkertijd ons toe te leggen op het doen van goede daden, want daartoe zijn we geschapen.

We weten allemaal, dat er heel wat dingen in onze grote en kleine wereld zijn die verbeterd kunnen worden. Dat is de taak die aan alle gelovigen is toegewezen om Gods koninkrijk op aarde te vestigen. Dat werk is nog lang niet af en het zal onze tijd wel duren. Ook al zijn er heel veel mensen die zeggen dat het van kwaad naar erger schijnt te gaan, omdat er zoveel slachtoffers van oorlog, hebzucht, ziekte en uitbuiting in onze wereld zijn, toch mogen we als gelovige mensen blijven zingen: “Hemelen scheurt u open en laat de verlosser bij ons komen”, want we kunnen een beetje extra hulp hier best gebruiken.

We hebben die hulp van boven nodig, maar we hebben ook onze mede-gelovigen, als christelijke gemeenschap, nodig om elkaar tot steun en aanmoediging te zijn. Waar zouden wij deze Advent zijn zonder de tekenen van hoop die we hier in de kapel zien nu we samen Eucharistie vieren? Wij mogen om ons heen kijken en bemoedigd worden door zoveel mensen, veel ouderen en een paar jongeren die getuigen van ons geloof dat God ons nooit heeft verlaten, ook niet in tijden van nood. Wij mogen elkaar er aan herinneren dat God onze vreugde is en dat wij altijd mogen doorgaan met te bidden dat Hij bij ons blijft om te zorgen dat we gelukkig blijven of worden.

Wij zijn niet een volmaakte gemeenschap; we zijn geen advertentie om te laten zien hoe het moet of mag in onze wereld. We zijn bijna allemaal gewone, alledaagse mensen, die bezig zijn onze gemeenschap bij elkaar te houden, rond te komen van ons salaris of pensioen, ons zelf en anderen te helpen goed te leven. We zijn niet beter of slechter dan de mensen voor wie Jesaja en Paulus, maar ook Jezus sprak, want wij allemaal mogen net als al die anderen God danken voor de genade die Hij ons geschonken heeft. Wij mogen elkaar er aan herinneren dat God altijd trouw is geweest en trouw zal blijven. Er zullen ook bij ons altijd problemen zijn, maar laten wij elkaar blijven danken voor de inspiratie, die wij geven en ontvangen.

Zo kunnen we opnieuw beginnen met de Advent. Laten we vandaag weer een keer om ons heen kijken en God danken voor de vele gaven die Hij ieder van ons persoonlijk en als gemeenschap heeft gegeven. De Advent is begonnen: een tijd om God en elkaar te danken voor zoveel goede dingen in heden en verleden. Amen.Naar boven

2e zondag van de advent:
Jesaja 40,1-4; Johannes 1,19-28

Vandaag horen wij in de woorden van Jesaja een paar keer dat er ‘een stem roept’ en ik vraag mij af waar en wanneer die stem klinkt en wie daar roept. Ik moet daarbij denken aan wat de grote bijbelge-leerde Rosenzweig ooit eens zei over ons omgaan met de Bijbel: ‘je moet lezen en herlezen totdat je begrijpt dat het over jou gaat en wanneer je nog ontvankelijker leest, zal je begrijpen dat je het ten diepste eigenlijk al wist’. 

Die stem die roept, is het diep in ons wonende besef dat wij mensen zijn als gras dat verdroogt onder de zon, tenzij de adem van God er-over gaat. Het is diezelfde adem waarover gesproken wordt op de eerste bladzijde van de Bijbel. Zij wekt ordening en de chaos, maakt ruimte voor de mens om te kunnen leven. Het is de stem die roept ‘mens waar ben je?’ en ‘waar is je broer, je zus?’

In zijn boek van de vertroosting, zoals dit gedeelte van de profeet Jesaja wordt genoemd, roept hij de mensen toe dat zij moeten terug-keren tot de Ene en dat er dan een nieuw begin wordt gemaakt met de schepping, dat er bevrijding komt in ballingschap en onderdrukking.

Omkeren en stilstaan bij de stem die ons roept om mens te worden betekent je bewust worden van de chaos en wildernis die mensen van onze wereld maken – in het groot en in het klein – en op een andere weg gaan. In de woorden van de profeet heet het dan dat er een weg komt in een dorre woestijn, dat bergen en heuvels afgegraven wor-den. Dat wil zeggen dat alle hindernissen voor waarachtig menselijk leven opgeruimd moeten worden en er weer rechte wegen komen, dat mensen weer op een oprechte manier met elkaar omgaan. Diep in ons

7 december 2014, Henk Jongeriu OP

hart hebben wij allemaal weet van die stem, het is de stem van ons geweten, maar er zijn mensen nodig die ons dat weer in herinnering brengen. Daarom hoorden wij in het evangelie over de voorloper die de woorden van Jesaja in de mond worden gelegd: ‘ik ben een stem die roept in de woestijn’ en hij zegt er bij ‘midden onder u staat hij die gij niet kent.’

Alleen zij zullen hem herkennen die hun menselijke maat kennen. Het zijn de mensen die in Bethanië zijn, in het huis van de arme, die open-staan voor de roep die tot hen klinkt en zij zullen het verschijnen van de Ene in ons midden zien. Jesaja drukt dat prachtig uit als hij zegt dat God zal verschijnen in kracht en met de heerschappij in zijn hand, maar bij nader toezien komt hij als een herder die zijn kudde weidt en de lammeren aan zijn borst draagt. Een verrassender beeld van het verschijnen van God is er niet. Hij komt niet met groot vertoon, lijkt niet op de krachtmens Kaïn, maar op zijn broer Abel, een kwetsbare mens!

In zulke mensen klinkt de stem die ons roept om terug te keren tot onze oorspronkelijke roeping, om mensen te worden die elkaar hoeden en bewaren. Tot die ommekeer worden ook wij opgeroepen vandaag. Wij zullen het geweld en de chaos in onze wereld alleen doen verdwijnen door weer kwetsbare mensen te worden die weet hebben van elkaar, die elkaar nodig hebben, elke dag, en de muren die er tussen ons zijn, doen verdwijnen. Laten wij naar Bethanië gaan, mensen worden die ons laten dopen in het besef dat wij zijn als gras dat verdort als er niet de adem van God overheen gaat, mensen die met elkaar het brood van alledag delen, mensen die zich omkeren en het veilige domein van eigen huis verlaten en naar het woord van Jezus luisteren. Dan zal de wereld niet verworden tot een woestijn maar weer een tuin worden waar wij allen tot bloei komen, als mensen naar Gods hart!Naar boven

3e zondag van Advent:
Jesaja 65,17-25; Johannes 3, 22-30

Het evangelie dat we zojuist hoorden gaat opnieuw over Johannes de Doper. Was hij vorige week in Bethanie, het huis van de armen, vandaag is hij in Enon, een waterrijk gebied aan de overkant van de Jordaan. Als het gaat over water in de woestijn, gaat het over een plaats die vruchtbaar is, levensvatbaar. Welke boodschap van leven wil de evangelist ons vandaag brengen?

Ik hoor de leerlingen van Johannes vragen:’ Wie is toch die man die aan de overkant gedoopt is? Johannes geeft geen direct antwoord. Hij zegt: ‘Ik ben de Messias niet, ik ben voor hem uit gezonden’. Het verhaal dat we vandaag horen, staat in het derde hoofdstuk van het evangelie, en het lijkt een herhaling van het eerste hoofdstuk. Ook daar zegt de Doper: “Ik ben de Messias niet”. En ook daar geeft hij aan dat hij vooruit gezonden is. Tussen deze beide getuigenissen in staan de verhalen van de bruiloft in Kana, de tempeluitdrijving en het gesprek tussen Jezus en Nicodemus. In dit gesprek gaat het over opnieuw geboren worden. Je kunt het lezen als, met welke ogen, met welke intentie kijk jij naar de wereld, naar de dingen die rondom je heen gebeuren. Het lijkt erop dat de getuigenis van Johannes die we vandaag horen, over deze wijze van kijken, deze manier betrokkenheid gaat. Dit wordt als het ware versterkt door het beeld dat de evangelist gebruikt, namelijk het beeld dat Johannes de vriend van de bruidegom is, de ceremoniemeester. Hij is degene die de bruidegom en de relatie van de bruidegom en zijn bruid van dienst is. Het gaat dus niet om een strijd tussen Johannes en Jezus zoals de leerlingen suggereren, nee, het gaat helemaal niet om Johannes, het gaat om de relatie tussen de geliefden, tussen Jezus en zijn volgers. Johannes is het prototype van een goede pastor. Een voorbeeld voor voorgangers en kerkleiders. Het gaat niet om Johannes zelf. Hij is geen man die alles beter weet en het wel eens even uit zal leggen. Nee, hij is degene die wijst en aanduidt, die in het aardse het hemelse weet te duiden. Hij is een echte dienstknecht des Heren.

Jezus wordt ons voor geschilderd als de bruidegom. Een beeld dat we vaker tegenkomen. Denk maar aan het verhaal uit het Matheus evangelie over de tien wijze en dwaze maagden die wachten op de bruidegom. Jezus als bruidegom. Als iemand waar je als bruid verliefd op bent geworden. Jezus, waar je van kunt houden en die op zijn beurt van jou houdt. Wij hebben allemaal onze gedachten, verhalen, beelden bij onze geliefden. Het zit in een gebeurtenis. Een foto of een sierraad. Of in een uitspraak als: ‘Hij is de man van mijn leven’. ‘Met jou wil ik oud worden’. ‘Bij hen voel ik me thuis’. Want als het over geliefden gaat, gaat het natuurlijk niet alleen over een huwelijk. Het staat voor al die relaties waar we ons gevoed weten, vertrouwd en gedragen. Kortom het zijn de mensen waar we ons bij thuis voelen. Dat is ook de gemeenschap die wekelijks samenkomt. U merkt, ik gebruik woorden die niet exact omschrijven wat de liefde is. Echte liefde wordt gevangen in beelden, verhalen, gedichten. Maar altijd gaat het om stem geven aan 

14 december 2014, Jos Oostrik en Paul Minke OP

een basis vertrouwen, een diep gevoelde vreugde. Het is deze vreugde die we uitzingen in het Gaudete, Verheugt u in de Heer . Het is dezelfde vreugde die klinkt in de woorden van het scheppingsverhaal, “En Hij zag dat het goed was”.

Jesaja, in het bijzonder Deutro-Jesaja, heeft het ook over deze diepe vreugde die de relatie tussen God en zijn Volk zo kenmerkt. Het volk zat in ballingschap. Dat betekent; weg van het vertrouwde. Het volk was zijn leiders kwijt, zijn tempel en vaak ook zijn God. Verlaten van God en alleman. En juist in deze godverlatenheid wijst Jesaja op de inzet van de Levende. En zoals we horen gaat het over jubelen, juichen, geen geween, mijn uitverkoren zullen genieten. Misschien wordt de relatie wel het mooiste uitgedrukt in het vers.” Ik zal hen verhoren, terwijl ze nog spreken”. Anders gezegd, Ik heb aan een half woord genoeg. Zo gaat onze God met zijn volk om. 

Ook wij kennen in ons leven, in deze tijd, momenten van duisternis, van pijn en verdriet. Crisis, teleurstellingen het hoort bij het leven. Misschien ervaren we ook wel een godverlatenheid. Maar zoals we in een relatie op elkaar rekenen ook als het duister wordt, hoeveel te meer mogen we dan onze hoop stellen op de Levende.

Johannes en Jesaja nodigen ons uit om in te gaan op de avances van de bruidegom. Laat je mee voeren en laat je in vervoering brengen door de bruidegom. 

Wie verliefd is geweest kent dit spel van uitdagen en uitgedaagd worden, van zoeken en vinden, van beminnen en bemind worden. Het is niet alleen afwachten het is ook op jouw beurt uitdagen en liefhebben. We zien deze beweging terug in psalm 126 die we zongen tussen de beide lezingen.

Als God ons thuis brengt. Ook in deze psalm klinkt, galmt bijna, geluk en vreugde. Het is een voorbeeld van wat er gebeurt als we ons inlaten met de Levende. De psalmist zit in de woestijn, de ballingschap, en hij droomt. Hij droomt over de Levende die een ommekeer zal brengen. En terwijl hij droomt, komt hij op de gedachte dat het waar mag zijn, dat mag gebeuren wat hij droomt. En de droom wordt een gebed. ‘Keer ons lot en breng ons thuis bij u Doe waar voor je staat! Gerechtigheid. En we zullen oogsten in vreugde’. Het gebed wordt op deze wijze een voertuig tussen ons mensen en de Levende.

Johannes wijst op Jezus als de bruidegom. Hij schrijft ons niet met wetten en regels voor wat moet gebeuren, maar op weg naar Kerstmis nodigt hij ons uit in te gaan op de komst van Jezus in ons leven zoals een bruid met vreugde uitziet naar haar bruidegom. Laten we onze bruidschatten, van recht doen en liefde, brood en aandacht voor elkaar, caritas et amor, meenemen en zo onze lampen brandend houden voor zijn komst.
Moge het zo zijn.Naar boven

4e zondag van de advent:
2Samuel 7,4-16; Lucas 1,26-38

Je ziet haar voor je. In alle rust, verstild en neergezeten, de handen gevouwen in haar schoot. Ze is één en al verwachting. Zij bevindt zich in haar binnenkamer, waar behalve zijzelf alleen God kan intreden. Zij hoort zijn stem, die in ons verhaal de gestalte heeft aangenomen van een bode, engel van God, Gabriël genaamd. Deze zegt: ‘verheug je, want je bent vol genade, en de Ene is bij jou; jij bent een gezegende onder de vrouwen!’. 

Welke vrouwen, denk je dan, want er staat niet geschreven: onder alle vrouwen. Zij neemt van nu af een plaats in onder die vrouwen, die in de heilsgeschiedenis daar van zich lieten spreken, waar de toekomst van dat volk, Gods gemeenschap op aarde, duister was, bedreigd werd en feitelijk op het spel stond. Het begon met Sara, die Abraham op het rechte pad hield, en vervolgens Rebekka, die de blinde Izak hielp af te zien van wat vanzelfsprekend leek; Rachel en Lea, die Jakob de weg wezen en een huis bouwden. Ik denk aan de vroedvrouwen, Sifra en Pua, die als vroede, dat is wijze vrouwen, verhinderden, dat de pasgeboren Hebreeuwse jongetjes op bevel van farao in de doodsrivier werden geworpen, opdat het volk zou uitsterven. Aan de moeder van Simson, de rechter in een tijd dat Israël herhaaldelijk afweek van de rechte weg en bijna bezweek onder de tirannie van de Filistijnen. Denk ook aan Hanna, die onvruchtbaar was en de moeder van de profeet Samuel werd. Er was altijd sprake van crisis, twijfel, onrust. Het volk was als een kudde zonder herder.

Was dat dan ook zo in de dagen, dat Maria in afwachting was? Zeker, want de tijden waren zwaar. Israël was een door de Romeinen bezet land en van binnenuit was het verzwakt door oppervlakkigheid en gebrek aan leiding, want ook de herders waren verkleumd en onverschillig geworden. Maar waarom is Maria dan de gezegende onder de zojuist genoemde vrouwen? Het antwoord luidt: omdat Maria de uitbeelding is van de Tora. In haar meest beknopte vorm bestaat de Tora uit de tien goede woorden, die wij vaak de tien geboden noemen, en die de Ene vanaf de Sinaï tot Israël heeft gesproken. In haar volledige vorm bestaat zij uit alle Bijbelboeken tot aan de tijd voor de geboorte van Jezus van Nazareth.

Maria is de figuratie van de Tora in haar frisheid en eeuwige jeugd. De Tora blijft immers altijd nieuw en aanspreekbaar. Zij is gelijk een jonge en huwbare vrouw. Het is nacht over Israël en er wordt vurig verlangd naar een nieuwe dageraad. Het is advent. Hoelang nog, God, voordat uw woord van trouw weer in ons hart tot leven komt? Daarom wordt Maria vaak afgebeeld als een verstilde en biddende vrouw, de oren gespitst om niets van een antwoord te missen. Zij is de verpersoonlijking van opperste concentratie en waakzaamheid. De Tora mag geen enkel woord, dat voortkomt uit de mond van de Ene, verloren laten gaan. 

Na de zegenwens en de oproep niet bevreesd te zijn klinkt het bevrijdend woord: ‘je zult in je schoot ontvangen en baren een zoon, en zijn naam noemen: Jezus’. Nadat de bode de inhoud van de naam uitvoerig beschreven heeft, vraagt Maria: ‘hoe kan dit zijn, daar ik met geen man gemeenschap heb?’. Zij zegt met andere woorden: welke garantie heb ik dat uw woord betrouwbaar is en dat wat met mij zal geschieden eindelijk voert naar de vervulling van de Tora? En dan klinkt

21 december 2014, Ernst Marijnissen OP

de belofte, nieuw geformuleerd, maar vanaf Abraham steeds aanwezig: ‘Geestesadem van de Ene zal over jou komen, kracht van de Allerhoogste zal je overschaduwen. Daarom zal wat voortgebracht wordt heilig genoemd worden, zoon van God’. Wat uit jou, Maria, geboren gaat worden, zal ‘beeld en gelijkenis’ (dat is het zelfde als zoon) van de Ene zijn, een mens zoals deze vanaf het begin van de schepping bedoeld is. En met een zucht van innige dankbaarheid zegt de Tora: ‘hier ben ik, de dienares van de Heer; mij geschiede naar uw woord’ Wie zich probeert voor te stellen hoe God werkzaam is ons leven en overal mensen nabij is, want God is een liefdevolle God, zit met een probleem. Niemand heeft ooit God gezien. We mogen ons geen beeld van God vormen en we moeten voorzichtig zijn als we ons proberen voor te stellen hoe en waar en waarom God ons aanspreekt. Hoe doe je dat? Op deze vraag geeft de Heilige Schrift een antwoord. Ze zegt: vertel een verhaal, blijf dicht bij het leven van elke dag, maak gebruik van mensen en van wat ze doen en laten. Dat verhaal is de sleutel om de deur te openen, welke toegang geeft tot het geheim van God. Dat verhaal maakt gebruik van onze werkelijkheid om de werkelijkheid van God, die tot ons spreekt en met ons werkt, begrijpelijk te maken. Dat verhaal zegt niet: zó is het gebeurd en zó moet je het verstaan. Dat verhaal zegt wel: probeer de betekenis en de bedoeling van het vertelde te doorzien. 

Wat het verhaal van Lucas wil beklemtonen is dat God trouw blijft aan zijn verbond met Israël. Jullie zijn mijn volk en Ik ben jullie God. De Ene! De Aanwezige! De Levende! Ik, jullie God, sta garant dat Ik jullie Redder ben, jullie noden zie en jullie klachten hoor. Ik zal er altijd zijn in mensen, die jullie de weg wijzen naar een nieuwe toekomst. Mensen, die vaak heel dichtbij zijn. Je weet het misschien niet eens! Zij zijn er, hoe bar en boos de tijden soms ook kunnen zijn.
Maria is een jonge vrouw, ze woont samen met Jozef en ze hoopt op een kind. En het kind dat uit hen geboren wordt willen ze Jezus noemen, in die dagen een veel voorkomende naam. Maar wat ze eerst moeten ontdekken is dat uitgerekend deze zoon de door God beloofde Messias van de wereld zal zijn. Hij is de zoon van de Belofte. Ik bouw het huis, zegt God. Jullie zullen er wonen, maar alleen Ik bouw dat huis. Dat huis heb ik lang geleden aan David beloofd op het moment dat hij dacht Mij een dienst te bewijzen door een tempel voor Mij te bouwen. Dat mogen jullie ook doen, maar denk niet dat ik een God van gebouwen ben. Ik ben de Levende, geen metselaar. 

In haar binnenkamer verneemt Maria het spreken van de Ene. Jij bent de gezegende onder vrouwen van Israël, want het kind dat jij zult baren zal de Tora vervullen, geheel en al, meer en overtuigender dan alle zonen van de Belofte, die zij vóór jou ter wereld brachten. En Maria vraagt naar een teken, want deze woorden zijn ongehoord. En de bode Gabriël beantwoordt haar vraag en zegt: zie hoe je nicht Elisabeth in haar ouderdom vruchtbaar blijkt en een zoon zal baren. Deze zal als een heraut vooruitgaan en de mensen oproepen om voor jouw zoon, Messias Jezus, een weg te banen in bekering en boete. Gods volk zal terugkeren naar een oprechte beleving van de Tora. Dan zal de Tora opbloeien als een jonge vrouw, vruchten dragen en kinderen baren.
En zo versmelten beiden ineen: Maria en de Tora! En daarom zal van Jezus gezegd worden: Hij heeft God tot Vader en de Tora tot moeder. 

Over vier dagen vieren wij de geboorte van Jezus. Gezegend, jij Maria, die stil heeft gewacht, gebeden en geluisterd. Gezegend wij allen, als wij doen zoals zij en treden in het voetspoor van haar Zoon.Naar boven

Nachtmis: Lucas 2,1-14

Het wordt deze dagen heel gauw donker en ‘s morgens duurt het ook heel lang voordat het licht is, al ligt de langste nacht van het jaar weer achter ons. Maar behalve dat krijgen we deze dagen overdag ook veel te weinig daglicht. Dit is voor niemand van ons nieuws; dat ervaren we allemaal. Maar…voor ons moderne mensen maakt dit niet zoveel uit; wij hebben overal kunstmatig licht: thuis, op school, kantoor of in onze auto's. De straatverlichting gaat vanzelf aan, de parkeerplaatsen bij de winkelcentra zijn zo helder als de dag en we kunnen doen wat we willen. We hebben geen angst voor het kortere daglicht. Wij zitten niet letterlijk uit te kijken naar een groot licht om terug te grijpen naar de woorden van Jesaja die we hebben gehoord.

Maar wij zijn ook in deze tijd in een figuurlijke duisternis: 

Er is helaas niet zoveel goed nieuws in de krant, op de radio en op de televisie. De Afrikaanse naties lijken verder af te glijden in een bodemloze put van Ebola, AIDS, honger, moorddadige burgeroorlogen, onderdrukkende regimes, toenemende armoede en ziekte. Dagelijks nieuws uit Afghanistan, Pakistan en Irak vertelt van militaire en civiele slachtoffers en daar waren heel wat kinderen bij. Elk continent heeft haar lijst van ellende. Ondertussen krijgen we te horen dat meer dan een miljoen Nederlanders onder armoede grens leven en hoewel die heel wat hoger ligt dan de armoedegrens elders op de wereld is het toch verontrustend. Volgend jaar gaan we verder met de klimaatvergadering, ook iets dat veel zorgen baart. 

Met zijn woorden over mensen in duisternis die een groot licht hebben gezien schrijft Jesaja over het verleden en het heden. Hij belooft ook dat alles nu voorbij is en we kunnen vieren. Dat klinkt goed, maar wanneer zal dat gebeuren? Wanneer zullen de laarzen uitgedaan worden, zoals de profeet belooft?

De profeet schrijft een gedicht van dankzegging. De reden daarvoor is vooral een geboorte. De komst van dat kind is een geruststelling dat God met de mensen blijft. Die nieuw geboren Zoon van David zal Gods instrument zijn om te zorgen voor gerechtigheid en vrede.

Terwijl Jesaja praat over Gods verlossing in het verleden, roept hij ons vannacht op God te danken voor de manier waarop Hij ons door de duisternis heen geholpen heeft en zal blijven helpen. De profeet moedigt ons aan omdat God steeds licht voor ons zal zijn ook in onze huidige duisternis. Als God dat in het verleden kon, dan kan het ook nu. Nog belangrijker, we geloven en belijden vannacht dat het licht dat God voor ons heeft ontstoken in Jezus Christus nooit meer zal worden gedoofd.
 
Het evangelie volgens Lucas legt bijzondere nadruk op het feit, dat Jezus komt bij de armen en verschoppelingen. De engelen verkondigen het goede nieuws aan arme herders aan de rand van de samenleving, want zij leefden buiten de steden en konden zich niet houden aan de eisen van religieuze wetten en gewoonten. Daarom werden zij

24 december 2014, Antoon Boks OP

beschouwd als ongodsdienstige en ontrouwe mensen. Hun snelle reactie op de aankondiging van de geboorte van Jezus is echter allesbehalve ongodsdienstig en ontrouw. Zouden wij zo snel gehoor hebben gegeven aan Gods woord?

We kunnen de echo van Jesaja's belofte in het evangelie horen. Een tijd van vervulling is gekomen. God heeft ons niet vergeten in onze duisternis, maar in plaats daarvan is er een helder licht gekomen zodat onze weg naar huis verlicht wordt. Lucas vertelt het allemaal heel eenvoudig, maar het is duidelijk dat hij het belang van Jezus geboorte voor het uitverkoren volk ziet. Het verhaal verwijst naar vele teksten uit de Bijbel. In het bijzonder horen we verwijzingen naar Jezus als een afstammeling van David en net als David is Jezus geboren in Bethlehem. Maar Lukas spreekt ook over het belang van de geboorte van Jezus voor de hele wereld. Hij vertelt ons dat Augustus keizer is en zijn woord is van invloed op alle mensen van de toen bekende wereld. Hij verordende, dat de hele wereld zou worden ingeschreven en de mensen gehoorzaamden. Het is wel duidelijk dat dit vlees geworden schijnbaar onopvallende kind geboren onder een onderdrukt volk van veel grotere invloed zal zijn over de hele wereld dan wat Keizer Augustus ook te vertellen had.

Dit verhaal van Kerstmis raakt ons allemaal en ook kinderen houden van de kerststal, de engelen, de herders en wijzen. We hebben gedacht aan kaarslicht, Stille Nacht en de Kerstboom. Na tweede kerstdag wordt er door heel wat volwassen mensen pakpapier opgeruimd, misschien restjes opgewarmd en denken we misschien al weer aan wat ons op ons werk, op kantoor of school wacht. Kerstmis is meer een feest voor ons volwassenen. De komende dagen zullen voor ons een test zijn. Geloven we wat we hier vannacht hebben gevierd: God die mens werd en op die manier eens te meer met ons verbonden blijft? Wij zijn geschapen naar zijn beeld en gelijkenis. God houdt van ons en blijft ons nabij in onze hoop, in onze angsten en onze inspanningen om goede mensen, goede ouders, grootouders, echtgenoten, leraren en voorbeelden te zijn. Vandaag en morgen zullen wij het bewijs mogen zijn van het feest dat wij vandaag vieren.
Als het lied van de engelen is stilgevallen, als de kerstster geen licht meer geeft, als de herders weer naar hun kudden zijn teruggekeerd, dan begint het werk van Kerstmis: Op zoek gaan naar verloren mensen, gebroken mensen genezen, hongerige mensen voeden, denken aan gevangen mensen, volkeren weer een kans geven, vrede brengen tussen de mensen van onze eigen familie, ons eigen volk, muziek maken in ons eigen hart en dat van anderen.

Als we eerlijk met de duisternis willen omgaan, kunnen we ons tot God wenden en we kunnen ook in deze viering van middernacht op Kerstmis bidden dat we misschien geen groot licht, maar minstens kaarsen in onze wereld mogen zijn.

Dan is het echt een gezegend Kerstmis voor onszelf en voor al die andere mensen rond om ons. Amen.Naar boven

Kerstmorgen: Johannes 1,1-18

Het zijn misschien wel de meest geheimvolle woorden die wij kennen vanaf het begin van de Bijbel: ’in den beginne was het woord’. In de Naardense Bijbelvertaling wordt er gesproken over ‘een spreken’ en dat opent ons misschien meer voor het geheim wat hier onder woorden wordt gebracht.
Er wordt wel eens gezegd dat iets pas bestaat en van kracht is als het onder woorden wordt gebracht, want dan is het niet meer alleen iets wat verborgen is, in ons of buiten ons, maar wordt het in zekere zin tastbaar. Wanneer mensen verliefd zijn op elkaar, duurt het een poos voordat die innerlijke beweging naar die ander toe uitgesproken wordt. Wij zeggen dan ook wel dat ‘het hoge woord’ eruit is. Dan kun je er niet meer omheen maar bestaat het echt en is het een werkelijkheid tussen mensen geworden.
Zo is het ook met het geheim dat God voor ons allen is. Het sluimert misschien diep in ons maar er komt een moment dat het openbaar wordt. In de woorden van het evangelie van vanmorgen heet het dat er licht schijnt in de duisternis. Pas in het licht kunnen wij zien wat er bestaat en zo mogen wij zeggen dat het door het geheim dat God is voor ons mogelijk is om te zien, zoals het ook in een psalm prachtig gezegd wordt: ‘Gij zijt de Bron van alle leven, in uw licht zien wij licht’.
Het zijn mensen zoals Johannes de Voorloper die getuigen van dat licht. Het zijn mensen die ons woorden in de mond leggen om dat spreken, dat komen van God naar ons toe, aan te duiden. Het geheim dat God is komt dus sprekender wijze tot ons. In mensen gaat die werkelijkheid voor ons open en bestaat het voor ons.
Vandaag vieren wij hoe in een mens van vlees en bloed die naam, dat hoge woord uitgesproken wordt en de aanwezigheid van God onder woorden wordt gebracht. Het is in een mens, onder ons geboren, dat die Naam als een licht opgaat in de duisternis, in de nacht van onze wereld, zodat wij zien hoe wij moeten gaan en staan, hoe wij moeten 

25 december 2014, Henk Jongerius OP

en staan, hoe wij moeten leven. Mensen die op dat woord, op die naam, op die mens vertrouwen worden dan ook ‘kinderen van het licht’ genoemd.
Dat alles is een gave, een genade, die ons om niet gegeven wordt: dat er een woord is voor wat er diep in ons schuilgaat, een stem die ons roept om waarachtige mensen te worden. Het is een zegen als je mag vertrouwen op de woorden van het kind dat als een licht in de nacht geboren is en ons vertrouwd maakt met die Naam. Het blijft een groot Geheim maar wij kunnen erover zingen hoe wij van meet af geroepen worden door die Stem, door dat licht waarin wij elkaar als broeders en zusters begroeten en voor anderen een licht worden.

In het begin was er een spreken,
licht dat voor ons aan wil breken,
ruimte voor de mensen schept
en een antwoord in ons wekt.

In het begin was het te horen
als een stilte zonder woorden
die aan onze deuren klopt,
ons een wederwoord ontlokt.

In een kind gaat het beginnen,
licht zal chaos overwinnen,
roept ons tot verwondering
in een lied vol huivering.

In een kind dat wordt geboren
wil de Ene bij ons horen,
toont Hij ons zijn aangezicht,
wonen mensen in zijn licht.

Dat het zo moge zijn: zalig kerstfeest!
Naar boven

Feest van de Onschuldige kinderen:
Jeremia 31, 15-17; Mattheüs 2, 13-18

Mattheüs schreef zijn evangelie vooral voor christenen die uit het Jodendom kwamen. Deze van oorsprong joden hoorden in het stukje dat ik net voorlas veel meer, dan de meesten van ons gehoord hebben. Ik noem enkele zaken, waardoor duidelijker wordt, waarom we deze woorden nog steeds lezen.

Bij Jozef en Egypte dachten joden gelijk ook aan die andere Jozef, een zoon van Jakob en Rachel, die door zijn broers bijna veermoord werd en als slaaf in Egypte terecht kwam. Onder Gods zegen werd hij de rechterhand van de farao, en redde hij zijn familie en vele andere joden van de hongerdood. Bij Herodes, en kindermoord dachten joden direct aan een andere farao die, even wreed als Herodes, alle joodse jongetjes liet vermoorden, omdat het volk te groot werd. Eén werd gered, Mozes, die in een rieten mandje de moordpartij ontliep. Zal dit kind, Jezus, de nieuwe Mozes zijn die zijn volk zal bevrijden van de Romeinen, zoals Mozes Israël, het joodse volk, bevrijdde uit Egypte? “Ik heb mijn Zoon geroepen uit Egypte.”, hoorden we bij monde van de profeet. Deze profeet is Jesaja, de Zoon is het volk, bij Mattheüs ingedikt tot Jezus. En daarna wordt de profeet Jeremia aangehaald. Rachel, de stammoeder, jammert en klaagt, omdat haar kinderen, onder een andere heerser, hun land moesten verlaten en werden afgevoerd in ballingschap naar Babel, vijandig gebied. Wat joden spontaan al wisten weten wij toevallig, omdat deze woorden werden voorgelezen met wat Jeremia er nog bij profeteerde in de eerste lezing: ‘Er is hoop voor de toekomst, Zij komen terug naar hun eigen land.’

Joden wisten en hoorden in die paar woorden van Mattheüs terug, wat in het Oude Testament beschreven wordt: er loopt een weg van God, via de schepping naar de gehele mensheid, een weg van liefde. Van daar gaat die weg naar Israël, het uitverkoren volk; van daar naar nog een kleinere groep, een heilige rest, het ware Israël. En van die heilige rest loopt de weg van God naar die ene, Jezus, de uitverkoren Zoon, vertelt Mattheüs vandaag, en van Jezus zal de liefdesweg van God weer naar de gehele mensheid en schepping gaan. 

Herodes liet alle jongetjes in Bethlehem en omgeving vermoorden. En dan horen we Mattheüs zeggen: toen ging in vervulling het woord dat door de profeet Jeremia gesproken was. Wil dit zeggen, dat wat die vreselijke Herodes uithaalde, moest gebeuren omdat dit voorspeld was door Jeremia? Je hoort het ook nu wel gelovige mensen zeggen, als hen vreselijke dingen overkomen: het moest zo zijn; God zal er wel een bedoeling mee hebben. Als zij met deze woorden willen zeggen, dat deze ellende van God komt, dan kunnen zij met deze god niet bedoelen de God van wie Mattheüs spreekt. Een god die vreselijke dingen doet met mensen is een afgod, een tiran. Het moest zo zijn; God zal er wel een bedoeling mee hebben. Als mensen met deze woorden willen 

28 december 2014, Theo Koster OP

zeggen, dat God ook nu, nu hen vreselijke dingen overkomen, aanwezig is, begrijpen zij Mattheüs. Wat jou nu overkomt, is eerder gebeurd bij Jeremia, en we hebben ervaren, wat gezegd werd door hem: er kwam een oplossing voor hun lijden; de ballingen kwamen weer thuis, terug uit den vreemde.

Dit stukje uit Mattheüs is vreselijk: een pasgeborene moet vluchten naar Egypte, om te ontkomen aan die wrede Herodes, die een kindermoord pleegde. Diezelfde woorden kwamen op joden hoopvol over, omdat zij er hun geschiedenis in hoorden. Mozes ontkwam aan een kindermoord, in datzelfde Egypte, en heeft zijn volk bevrijdt uit Egypte. Rachel, onze oermoeder, jammert om wat haar kinderen overkomt, maar we weten dat zij gered zijn.

Staat dat te gebeuren? Ja, dat staat te gebeuren. Het is ermee als met de keuze van een nieuwe paus. Natuurlijk werd er een nieuwe paus gekozen, anderhalf jaar geleden, maar er is niets veranderd dan alleen, dat zijn voorganger nog leeft. De leer en de gebruiken van de rooms-katholieke kerk zijn hetzelfde gebleven. En toch is er een verschil. Takken die zonder bladeren dood lijken, zoals momenteel de bomen buiten, blijken onder Franciscus niet dood. Bij harde wind knappen zij niet af, maar buigen zij mee, en dat wekt de verwachting dat deze takken weer bladeren zullen krijgen en vruchten dragen. Wat jaren niet gebeurde tenzij met schandalen zien we gebeuren dankzij Franciscus: regelmatig zie je de kerken weer op het journaal en in de kranten.
We leven in een land en in een wereld, waar vreselijke dingen gebeuren. kinderen worden gepest, ouderen maken zich zorgen of er voor hen zorg is als zij die nodig hebben; er is eenzaamheid, werkeloosheid, ziekte, dood om ons heen. Ja, dat weten we natuurlijk, maar het zal je maar overkomen. Miljoenen mensen zijn op de vlucht, moeten leven in angst, zijn hun leven niet zeker, hebben de tijd niet zich zorgen te maken om wat mogelijk komt, omdat ze midden in de ellende zitten. Het laat ons niet onberoerd, mag ons niet onberoerd laten.
Wij kunnen de ellende van de wereld niet oplossen, en dat hoeft ook niet. Als we ons laten raken zullen we doen wat wij doen kunnen, en dat is genoeg. Ook God kan de ellende van de wereld niet oplossen door in te grijpen met machtige arm. Een God die dat kan maakt van mensen marionetten, gedraagt zich als een tiran in plaats van als een liefdevolle moeder of vader. God houdt van mensen, en hoe God dit doet, houden van mensen, zagen we in Jezus. Een klacht werd in Rama gehoord, geween en luid gejammer: Rachel, wenend om haar kinderen, wil niet getroost worden, omdat zij niet meer zijn. Rachel is iedere moeder, ieder mens die lijdt om haar weggevoerde, verbrande en gedode kinderen, waar ook ter wereld. Zij worden gezien door God, zoals Jezus oog had voor mensen, en nu paus Franciscus. God zal ook ons bijstaan. Als we onze ogen niet sluiten voor de ellende in onze wereld zal Gods liefde ons niet ontgaan Naar boven

Openbaring des Heren: Jesaja 60,1-6; Matteus 2,1-12

De Wijzen hadden koorts. Het was niet het soort dat een thermometer of een bezoek aan de dokter kan aantonen. Er was ook geen snelle genezing voor deze koorts, zoiets als ‘Neem een paar tabletten paracetamol en je bent voordat je het weet weer normaal.’ Dat helpt niet bij dit soort koorts. Zij hadden een onrust waardoor ze niet konden blijven, waar ze waren. Ze hadden een ster gezien en die riep hen om in te pakken, hun familie, vrienden en bekenden te verlaten en op zoek te gaan naar wie-weet-wat. Vergeet niet, zij hadden geen antwoord toen ze de reis begonnen, ze wisten niet wat hen te wachten stond. Alles wat ze hadden was die zoektocht-koorts en de ontevredenheid met de manier waarop allerlei dingen in hun leven gebeurden. Als ze zich heel tevreden hadden gevoeld of bereid waren om zich aan de status quo te houden, dan zouden ze niet gezwicht zijn voor de drang om alles te verlaten wat ze kenden, op zoek te gaan naar een vreemd land en onder vreemden navraag te doen: “Waar is degene die we zoeken?”
We weten niet veel over de Wijzen. De tekst vertelt ons niet dat het er drie waren, zoals ze vaak worden afgebeeld op schilderijen en in kerststallen. We weten niet of ze afkomstig waren uit verschillende landen of van verschillend ras waren. Waren ze priesters, van adel of sterrenkundigen? Hun anonimiteit maakt het voor ons christenen mogelijk om veel symbolische betekenis op hun schouders te leggen: zij zijn gekomen om diversiteit van ras, etnische achtergrond en nationaliteit te symboliseren. Zoiets als: Gods genade heeft ons het mysterie geopenbaard dat alle volkeren, niet alleen een paar uitverkorenen, door het evangelie-- hun plaats als mede-erfgenamen, als partners in de belofte van Christus-- mogen innemen. Mattheus heeft in de wijzen alle mensen afgebeeld die de Goede Boodschap zoeken en vinden in Christus en welkom zijn. Zo vertelde hij, dat wat de profeten hadden beloofd aan Israël nu vervuld werd in Jezus Christus, want Hij was een licht voor alle mensen.
Tevredenheid maakt ons niet altijd gelukkig. Steeds doorgaan op de oude manier kan vertrouwd aanvoelen, maar het belemmert ons om op zoek te durven gaan naar iets nieuws. Als we niet tevreden zijn dan moeten we vooruit blijven kijken, niet ophouden te zoeken, door gaan en steeds maar weer vragen stellen en blijven vertrouwen. Er zal zeker twijfel en spijt zijn op die weg, maar als we ons open stellen voor het nieuwe leven, zullen we uiteindelijk, zoals de Wijzen, komen op de plaats waar God op ons wacht. Hoe zal God er dan uitzien? Wat de Wijzen zagen was niet indrukwekkend; een arme familie in een onopvallend dorpje en een kind, maar de Wijzen werden geleid door het licht van de ster. Was het een ster aan de hemel of een figuurlijke ster, een innerlijk licht dat er voor zorgde dat ze bleven zoeken? En scheen dat licht vervolgens helder voor hen en openbaarde aan hen de waarheid aan het einde van hun zoektocht?
God was aanwezig op een plaats, ver van hun bed. Gods aanwezigheid werd niet spannend gemaakt voor de verschillende toeschouwers. Er waren drie vreemdelingen voor nodig om Hem te herkennen als een speciaal iemand. Hebben we een buitenstaander in ons midden nodig om te zien waar we zelf te bang voor zijn om het toe te geven? Zoveel

4 januari 2015, Antoon Boks OP

mensen ontkennen de aanwezigheid van God in hun leven of praten liever niet over de gaven, die ze bezitten. Soms is het een vreemdeling of een persoon buiten onze gewone omgeving die ons ervan bewust maakt hoeveel gaven we van God hebben ontvangen. Andere mensen zijn vaak als de Wijzen degenen die het goddelijke licht in ons zien. Zij maken God voor ons duidelijk want dat is waar de Openbaring over gaat, ook al hebben wij zelf over hem heen gekeken. Zij zijn licht-dragers, sterren die ons leiden om Gods heilige aanwezigheid in ons leven en in de wereld om ons heen te zien. Ze zijn een licht voor ons en moedigen ons aan om op weg te gaan, te leven en onszelf te zien van een andere kant.
De Wijzen waren reizigers, maar meer dan toeristen met kaarten, reisgidsen en camera's in de hand. Ze waren zoekers, op zoek naar een speciaal Iets of Iemand. Hadden ze hun huis nooit verlaten dan hadden ze niet gevonden wat ze zochten, namelijk God en waarschijnlijk zichzelf ook niet.
Degenen onder ons die het bekende hebben verlaten en een ver licht volgden, zullen misschien aangekomen zijn op een plaats waarvan we nooit hadden gedacht naar toe te gaan. Daar zullen wij het goddelijke ontmoeten, maar natuurlijk niet direct herkenbaar. Voor de Wijzen was dat het kind in de wieg. Voor ons kan de reis ons hebben gebracht op nieuwe plaatsen: misschien hebben we godsdienstles gegeven aan tieners of een persoon ontmoet met wie we besloten hebben om de rest van onze dagen mee te leven. Misschien ontdekten we een nieuwe manier van bidden of een groep die voor ons openbaart dat er leven is na de dood van een geliefde of ouderdom zonder angst, maar met nieuw perspectief of nieuwe vrienden die minder geld, maar meer geestelijk leven met ons delen en zo kan ik nog wel even doorgaan.
We vieren vandaag Openbaring des Heren. Hoe kunnen we dit feest van herkenning vieren? Wij kunnen de goddelijke aanwezigheid herkennen en eren in wat veel mensen minder belangrijk vinden: de kinderen rond ons heen; degenen die kranten rondbrengen; die ons vuilnis ophalen; die onze gewassen oogsten; die hoog bejaard zijn; die zwak, ziek en stervend zijn.
Vandaag vragen wij God ook ons wakker te schudden uit onze religieuze zelfgenoegzaamheid en net als de Wijzen, God in onszelf te zoeken. Vragen we om moed om ons comfortabele en vertrouwde leven achter ons te laten en open te staan voor het vinden van de Heilige in onbekende en vreemde of zeldzame plaatsen. Vragen we om vergeving voor het aanvaarden van wat onmiddellijk om ons heen is zonder erbij stil te staan dat we tevreden zijn met de status-quo. Vragen we om de genade ons niet teleurgesteld te voelen als God niet wordt gevonden in de routine van bekende gebeden en een voorspelbaar ritueel. Vragen we om een gevoel van verwondering en ontzag voor de kleine dingen van het leven die iets van het goddelijke bevatten. Vragen we om de geest van een zoeker, om op zoek te gaan en een ster te volgen buiten onze vertrouwde grenzen. Vragen we om in staat te zijn over grenzen heen te kijken, die er voor zorgen dat we niet van anderen kunnen houden. Vragen we tenslotte om hulp bij het herkennen van Gods openbaring ondanks alle schijn van het tegendeel. Amen. Naar boven

uitvaart Vincent van Rooij

Tijdens een bezoek aan Puerto Rico heb ik Vincent in zijn element gezien toe hij mij en een medebroeder rondleidde op de Universiteit in Bayamon waar hij president was. Op een hartelijke en enthousiaste manier liet hij ons zijn grote trots zien en het viel me op hoeveel stu-denten hij aansprak en kende. Het voelde niet als een ontmoeting met een hooggeplaatst persoon maar eerder als een soort vaderlijke manier waarmee hij hen tegemoet trad. Ik kan me voorstellen dat je als bestuursvoorzitter in een officiële vergadering anders spreekt en handelt en dat zal hij zeker gedaan hebben. In functie, zowel als pre-sident, vicaris en prior, - zo vertelde zijn familie mij – kon hij kordaat en zakelijk zijn, maar daarbuiten was hij, zoals wij hem ook hier in Huissen hebben gekend, een vriendelijke en hartelijke man.
Hier in huis kon je hem horen in de kloostergang als hij aan het gal-men was, iets wat hij me wel eens verklaarde als oefeningen die hij ooit van een dokter had gekregen. Ongewild was het voor velen een signaal van zijn aanwezigheid onder ons, maar verder maakte hij niet veel kabaal. Hij was eerder een wat stille medebroeder die aan de praat ging als je hem daartoe bewust uitnodigde. Dat was ook zo aan tafel waar hij met grote regelmatig een regel uit de prefatie voor overledenen hardop verzuchtte: ‘vita mutatur, non tollitur’, het leven wordt veranderd niet weggenomen. Het waarom van die verzuchting is me altijd een raadsel gebleven, maar hoorde wel echt bij hem. Ik denk niet dat hij de dood vreesde, maar wij weten uit de vele keren dat hij geopereerd moest worden dat hij er verschillende keren niet ver van af is geweest en eraan ontkomen kon.
Het tekende hem dat hij buitengewoon zorgvuldig omging met zijn eten: zijn eerste vraag bij het opdienen van het eten was altijd: ‘is dat voor mij?’ en ‘neen dat mag ik niet hebben’. Die zorgvuldigheid om zijn gezondheid is hem als kind al aangeboren geweest, want een kleine verkoudheid was al heel vervelend voor hem vroeger op het seminarie bij de Norbertijnen. Bij al zijn zorg voor zijn gezondheid, vond hij dat hij eigenlijk één groot wonder was en was daar dankbaar voor en altijd optimistisch gestemd!
Die vrolijkheid wordt ook vermeld op de aankondiging van zijn dood in Spanje waarin zijn goede vriendin Maribel haar dankbaarheid ver-woordde voor zijn ‘allegria’, zijn blijmoedigheid waarover Paulus ons vandaag spreekt in zijn brief aan de kerk van Filippi. Voor haar heeft hij

5 januari 2015, Henk Jongerius OP

altijd zorg gedragen en bezocht haar elk jaar twee keer voor enke-le maanden. Daarin was hij trouw en toegewijd, zoals hij dat ook was in de tijd dat hij studies deed in de Verenigde Staten. Hij ontving daar ook een eredoctoraat maar daar liet hij zich niet op voorstaan, zoals het evangelie ons vandaag zegt: ‘laat je geen leraar noemen, want je hebt er maar één in dat is Christus. Geen leraar, maar een leerling wilde hij zijn en dat bleek in zijn trouwe aanwezigheid in het leerhuis waar hij vooral in de gesprekken in kleine kring enthousiast zijn bijdra-ge leverde, zoals hij ook nooit de bijeenkomsten van de medebroeders in de regio zuid oversloeg.
Misschien was hij wel het meest zichzelf in die kleine kring waar hij als een echte Brabander op een gemoedelijke manier bij mensen kon zijn. Ooit zij hij wel eens dat het eerste jaar dat hij op Puerto Rico in een parochie werkte, het mooiste jaar van zijn leven was! Die gemoedelijkheid ondervond hij ook in zijn familie die hij hier vanuit Huissen trouw en regelmatig bezocht: hij hield van hen en was heel trots dat hij in de Heerlijkheid Gemert geboren was, waar wij ooit het huis bezochten waar hij gewoond heeft en dat nu een museum is ge-worden en waar ook een kappelletje voor Gerlachus staat dat er mede door zijn toedoen er is gekomen!
In ons midden leefde hij zo op zijn eigen manier, ging vroeg naar bed om in de morgen vroeg te kunnen werken. Dat had hij altijd zo ge-daan omdat het in een warm klimaat een goed ritme voor hem was, maar ook in ons land zette hij die manier van leven voort en kon hij daarom de geschiedenis van het vicariaat Puerto Rico schrijven, een werk dat hij niet lang geleden heeft voltooid!
Nu is ook het boek van zijn eigen leven gesloten, niet in ons bijzijn maar ver weg in Pamplona. Men zegt wel eens dat je sterft zoals je geleefd hebt maar dat is voor Vincent waar. Hij ging stil zijn eigen gang en zo is hij ook heengegaan in de vroege morgen van 20 de-cember. Wij zijn dankbaar voor zijn blijmoedigheid en aanstekelijk optimisme en bidden dat hij het eindpunt van zijn levensreis nu bereikt mag hebben en waar mag zijn wat hij zo vaak verzuchtte: ‘het leven wordt veranderd, niet weggenomen’.
Beste Vincent, bedankt voor wie je onder ons en voor velen was en ontvang het loon dat beloofd is voor allen die God waarachtig zoeken. Rust in vrede! Naar boven

Doop van de Heer: Jesaja 55,1-11; Marcus 1,1-11

Heeft u die weergaloos mooie woorden uit de eerste lezing nog in uw hoofd? Misschien niet, want er hebben daarna al zoveel woorden geklonken dat we ze inmiddels weer hebben vergeten en daarom laat ik ze nog eens horen. Jesaja, die wonderlijke man, die zijn volk Israël bij herhaling weer op de been profeteert als het in duisternis is beland, roept het uit:

Ja, zoals de regen en de sneeuw uit de hemel neerdalen
en daarheen terugkeren pas nadát zij de aarde hebben gedrenkt,
haar hebben doen baren en laten uitspruiten,
en zaad hebben gegeven aan de zaaier en brood aan de eter,
zó zal het ook geschieden met mijn woord!
Het trekt weg uit mijn mond.
Het keert niet ledig tot mij terug
vóórdat het gedaan heeft wat mij behaagt
en heeft doen voltooien waartoe ik het uitzond (Jesaja 55,10-11).

God streelt de aarde en allen, die haar bewonen, zoals liefhebbende ouders met hun kinderen doen. Hert woord van God, boordevol visioenen, toekomst, uittocht, bemoediging en troost, cirkelt als een perpetuum mobile van omhoog naar omlaag en weer terug naar omhoog. Het komt en het gaat. Het daalt met kracht in onze wereld neer, raakt een aait ons zonder pijn te doen, vervult mensen met nieuwe hoop, wekt daadkracht in sommigen van hen om velen te helpen, en stijgt omhoog. Daar wordt het opnieuw geladen en begint aan de volgende afdaling. Voor de zoveelste keer waait het door het menselijke gedoe en het menselijk tekort, wekt nieuwe hoop, neemt geduldig onze zwakheid, onze lafheid en stuntelig proberen voor lief, en brengt het terug voor het Aanschijn van Hem, die luisteren en spreken blijft. Ja, een perpetuum mobile. Dag in dag uit. Jaar na jaar, zelfs eeuw na eeuw. 

Zo is dat voor ons, moet ik hieraan toevoegen, want voor God is één dag als duizend dagen, of één jaar als duizend jaren! Voor ons mensen is dit dalen en opstijgen een perpetuum mobile, een altijd voortgaand bewegen. Maar voor God is het een eenmalige daad van liefde en redding. Het gebeurt één keer en dus altijd! God hoeft zich niet te herhalen. De Ene komt in het woord tot ons, beroert ons en bevrijdt ons van al onze kwalen. Wij, u en ik, zijn kinderen van de tijd. Alles wat gebeurt heeft een begin. Alles wat is was er eens nog niet. Maar tegelijkertijd is niets blijvends. Mensen, dingen en gebeurtenissen hebben een einde, worden geboren en sterven. Het heden, waarin wij leven, de alledag, gaat voorbij. Het verleden, dat aan deze dag voorafging, is voorbij en keert niet terug. De toekomst, die voor ons ligt, gaat maar voort, ja duurt zolang, dat wij ons vaak afvragen: komt het nog wel goed met mens en wereld? Wat in God al is volbracht blijft voor ons een open vraag. En precies daarom lijkt het handelen van God, zijn belofte van trouw en zijn aanwezigheid, ja zelfs heel zijn bestaan ver weg, vaag, onwerkelijk en voor heel wat mensen een verzinsel.

Maar Jezus van Nazareth is geen verzinsel, is niet onwerkelijk, vaag of ver weg. Jezus is geboren en gestorven. Hij had een verleden, dat voorbij ging, een heden, dat werd gekortwiekt door de dood en een toekomst, die niet in woorden te vatten is. Hij was een mens als u en ik… met één verschil: hij groeide uit tot een gave mens omdat hij niemand tekort heeft gedaan. Hij is een mens geworden, die van zijn medemensen geen gestolen waar heeft gemaakt. Daarvoor heeft hij zijn leven op het spel gezet. Als hij werd bedreigd week hij uit, want in hem was geen geweld. Dat heeft hij volgehouden totdat er geen houden meer aan was en hij het hoofd moest buigen voor wie hem sloegen en

11 januari 2015, Ernst Marijnissen OP

de dood injoegen. En deze mens, in wie geen bedrog was aan te wijzen, heeft tot ons, zijn leerlingen, gezegd: wie mij ziet, ziet de Vader. Om het met bijbelse woorden te zeggen: Jezus van Nazareth is uitgegroeid tot beeld en gelijkenis van God en beantwoordt zó aan de bestemming van de mens.

Daarom is hij het middelpunt van ons bestaan geworden. Hij is geboren in het midden van de geschiedenis, in het midden van de nacht, zo vertelt ons het kerstverhaal. Dat betekent: in het midden van de zesde dag, die verzonken ligt in duisternis en schaduw van de dood, want de zesde dag is door God bestemd als de dag van de menswording van de mens. Van die dag maken u en ik deel uit. Het is geen dag van vierentwintig uur, maar een dag van God: en God zag dat het goed was! Die dag duurt nog altijd voort, want allen zijn we geroepen te worden als Jezus van Nazareth. Die dag is als duizend jaar, ja zelfs een veelvoud van duizend jaar. 

Wat heeft dit nu van doen met de doop in de Jordaan? Wel, deze doop leert ons waarom hij, Jezus, tot een mens geworden is, waarin het aanschijn van God in ons midden oplicht. Deze doop bindt ons op het hart dat hij, Jezus, de gestalte van God is geworden binnen het raam van onze mensengeschiedenis. Als Jezus in aanwezigheid van Johannes de Doper de Jordaan inloopt is dat geen simpele en uit te tekenen gebeurtenis. We moeten ons niet laten leiden door onze dooprituelen, die vaak een zwakke afspiegeling zijn geworden van waarom het gaat. Jezus laat zich onderdompelen in het water van de Jordaan. Dat water is geen zuiver leidingwater en het is al helemaal niet doorschijnend. Dat water is de weerspiegeling van onze wereld, ons samenleven. Dat water is het symbool geworden van chaos: tohoewabohoe, zegt de Bijbel. We horen in dit Hebreeuwse woord de klanken van verwildering, verwarring, somberheid, de inktzwarte duisternis van een ingestorte mijngang, diep in de aarde. Jezus heeft zich in die tohoewabohoe laten onderdompelen. 

Wat betekent dat eigenlijk? Wel dit, zusters en broeders! Hij is afgedaald tot elke vorm van ellende, waarin een mens maar verdrinken kan. En het woord solidariteit is eigenlijk te zwak om ook maar enigermate aan te geven hoe intens Jezus zich heeft ingeleefd in onze wederwaardigheden en bezig gehouden met de vermenselijking van de mens, met de bestrijding van het beest, dat ons berooft van gaafheid en vrede. De doop in de Jordaan is ook intenser van aard dan de doortocht door de zee, toen Israël, en wij met hem, op uittocht trokken, weg uit slavernij en doodsangst. Jezus begeeft zich juist ín slavernij en doodsangst. Hij trekt niet dóór de Jordaan, maar laat zich erin onderdompelen! Zo is hij de gestalte geworden van de mens in al zijn mogelijkheden en onmogelijkheden, want hij is in onze huid gekropen. En zo doende is hij tegelijkertijd uitgegroeid tot de gestalte van een God, die ons liefheeft met een onbekende, ondoorgrondelijke en nimmer tanende liefde. Hij heeft ons enigermate getoond hoe God, de Ene, zich hartstochtelijk vastklampt aan de mens in nood, en geen Bijbelverhaal, geen profeet en geen menselijk woord kan vertolken wat dat is. Het is onbeschrijfelijk en onvoorstelbaar. 

Daarom klinkt in onze evangelielezing van deze dag die stem uit de hemel. Als Jezus opstijgt uit de tohoewabohoe scheurt de hemel open. Een kolom van vuur en geest smelt samen tot een stem, die uitroept: deze mens is eindelijk mijn beeld en gelijkenis, mijn zoon. Ik heb hem lief, deze mens. Luister naar hem en doe wat hij jullie zegt te doen.
Het Woord blijft dalen, de wereld liefkozen en weer opstijgen. Een perpetuum mobile. Dat wel maar toch ook: eenmalig! En dat woord heeft de gestalte gekregen van een mens. Één van ons. Naar boven

Bruiloft te Kana: Jesaja 62,1-5; Johannes 2,1-11

Israël, het volk van God, tot wie Jesaja in de eerste lezing praat, heeft iets waar veel mensen momenteel mee worstelen. Jongeren van nu, maar ook de al wat ouderen, dertigers, veertigers, onze kinderen, zijn bijzonder, en zo voelen ze zich ook. Geen wonder. Sinds de komst en het veelvuldig gebruik van voorbehoedsmiddelen zijn kinderen geen vanzelfsprekendheid meer. Mensen zijn altijd de moeite waard geweest, maar tegenwoordig zijn mensen heel bijzonder en dat kan gepaard gaan met de indruk, dat je dit ook moet waarmaken, een groot verantwoordelijkheidsgevoel, alsof je steeds op je tenen loopt, alsof ‘genoeg’ niet bestaat. De uitverkoren status zette Israël apart, en zo vergaat het ook veel van onze kinderen. Je bent met niemand te vergelijken; dat kan je eenzaam maken, alsof je op een eiland zit, gevoelens van verlatenheid oproepen, zelfs tot verstoting leiden; doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.
En dan zijn er ook nog andere spanningen. De eerste lezing speelt in een periode na de ballingschap. Een deel van het volk is langdurig elders geweest, en daarmee zijn ze veranderd, zijn ze toch wat anders dan degene die dit niet overkwam en dat geeft gedoe. Ze zijn natuurlijk allemaal joden, maar toch…. Die spanningen kennen wij ook; we zijn allemaal Nederlanders, maar als homo, of als moslim, of als je voorouders uit Afrika komen zit er toch een ander smaakje aan je dan aan een Huissenaar, of een christen, dan aan een gewone man of vrouw, zoals hetero’s worden aangeduid. Een ander smaakje en dat geeft wederzijds gedoe, als het bijvoorbeeld economisch wat minder gaat of er problemen zijn.
Zoals wij stoten op spanningen zoals ik die net noemde in onze familie, in onze buurt, in ons land, zo stootte Jesaja op soortgelijke spanningen in Israël. God zelf gaf Jesaja de woorden om tot ons te zeggen: je bent bijzonder, een schitterende kroon in de hand van, en dat wil zeggen onder de hoede van God. U zult heten: Mijn Welbehagen, en uw land: Gehuwde. Zoals de bruidegom blij is met zijn bruid, zo zal uw God blij zijn met u. Wat doen deze woorden met jullie: God die blij met ons is?
Ja maar, denken jullie wellicht, sta je nu niet te kletsen; Jesaja praat immers tegen Israël, terwijl ik het over ons heb? Om dit te begrijpen gaan we naar het evangelie. Ook daar gaat het over een bruiloft. Wie er trouwen wordt niet genoemd, en terecht. De goed toegeruste hoorder weet dat het bij bruiloft over God en de mensen gaat. Jezus en zijn leerlingen waren uitgenodigd, maar zijn moeder is er al. Dit er zijn doet denken aan Gods aanwezigheid: IK ZAL ER ZIJN, de Godsnaam. De moeder is de sleutelfiguur en neemt het initiatief, zoals destijds Mozes in Egypte. Zoals Mozes zei: houd je aan het verbond, doe de Thora, doe de wet, zo horen we haar tegen de bedienden zeggen: doe

18 januari 2015, Theo Koster OP

wat hij zegt. “Vrouw, is dat soms uw zaak? Nog is mijn uur niet gekomen.” Dit is geen terechtwijzing en zo wordt het door zijn moeder ook niet opgevat. Zij en wij worden erop gewezen dat ons heil niet in het verlengde ligt van ons doen en laten, niet uit óns voortkomt. Het komt naar ons toe. Zelfs Jezus heeft het niet in de hand. De Vader beslist wanneer het koninkrijk openbaar wordt. De moeder wijst de weg, geeft de dienaren de opdracht te horen en te doen. Zij belichaamt de Thora, de joodse wet, die het heil niet is maar richting wijst naar het heil. Wat Jezus zegt en doet is dus geen breuk met zijn volk, met het verleden, maar de vervulling. Vandaar dat we de woorden van Jesaja ook mogen verstaan als tegen ons gericht.
Een periode van wachten en uitzien werd destijds afgesloten op de derde dag, de dag waarop het eindelijk zal gebeuren, alles goed komt. Wijn is het herkenningsteken van dat wat komen zal: het koninkrijk van God. Die wijn ontbreekt; het Rijk Gods is afwezig. Er staan alleen zes stenen kruiken, voor het reinigingsgebruik. ‘Zes’ klinkt als onaf, als je weet dat ‘zeven’ staat voor de volkomenheid. En dan is er ineens die wijn, in grote overvloed en van uitzonderlijke klasse. In het doen en laten van Jezus wordt de Eeuwige en zijn Rijk zichtbaar. Vanaf het begin deelt Jezus in de overvloedige liefde van wie hij aanduidt als de Vader. In hem breekt dit Rijk eindelijk door. De leerlingen zien het en geloofden in hem.
Wij leven in een wereld waarin het nog steeds niet goed toeven is; daarvoor is er teveel ellende om ons heen, in ons eigen leven. We hebben geen Bijbel nodig om ons te vertellen, dat onze wereld nog lang niet af is. Wanneer je deel uitmaakt van onze wereld, en dat doen we toch, ontgaat je dit niet. Niet alleen zie je veel bloed en geweld via televisie en krant. We zien ook mensen lijden in onze eigen omgeving aan zorgen, ziekte, angst. We zien mensen gebukt gaan onder torenhoge verwachtingen, gebrek hebben aan respect voor zichzelf, voor anderen, lijden onder eenzaamheid, pesterijen.
De Bijbel weet hiervan en vertelt ons in vele verhalen, dat pijn en verdriet niet het laatste woord hebben. Dit krijgen we niet alleen te horen, maar ook te voelen. Straks zullen we van de wijn drinken die ons wordt aangereikt, er Jezus in zien die zich met ons en ons met elkaar verbindt. Even zullen we dat koninkrijk ervaren. Zal dat onze wereld veranderen? Ja, dat zal zeker onze wereld veranderen. Niet dat wij alle ellende in ons eigen leven en dat van anderen kunnen oplossen. Dat kunnen wij niet, en dat hoeven wij ook niet. Maar wij zullen het niet onze rug toe draaien, noch bij de pakken neerzitten. We zullen hen die in nood zijn nabij blijven, vanuit een doorleefd vertrouwen op de Levende die in Jezus vlees en bloed werd. Hij is blij met ons, en kiest voor ons. Amen.Naar boven