21e zondag door het jaar:
Jesaja 22,19-23; Matteus 16,13-20

Als ik u vraag, haal uw tas, of zakken eens leeg, dan is de kans groot dat u mij een mobile telefoon, een sleutelbos en een portemonnee (met pasjes) toont. Deze drie attributen geven ons toegang tot vele koninkrijken. Met een sleutel kunt U vrijelijk uw eigen huis en misschien nog een andere woon of werkplek in en uit lopen. Uw auto of fietssleutel verschaffen u de vrijheid om de wereld in te gaan en met de juiste code ontgrendelt u uw telefoon of bankpas waardoor deze wereld eindeloos veel mogelijkheden geeft.
Ik ben geboren in 1960 en groeide in de jaren 70 op in het centrum van Amsterdam. Dat klinkt leuk, maar Amsterdam was toen niet zozeer een stad die overliep van toeristen, maar veel meer een stad van krakers, junkies, rellen, slapen op de dam of in het vondelpark. Niet echt een veilige omgeving voor opgroeiende pubers. Mijn ouders waren Doopsgezind, een kleine protestantse geloofsgemeenschap die veel waarde hecht aan sociale gerechtigheid en vrede. In deze roerige jaren reageerde deze kleine christelijke gemeente op drie verschillende manieren op de ontstane maatschappelijke situatie:
Enkele gemeenteleden hadden een medische opleiding. Zonder dat het ooit in een officiële kerkelijke vergadering is besproken of dat er eerst een beleidsplan gemaakt werd, trokken enkelen in de avonduren naar het vondelpark om te kijken of zij medische hulp konden verlenen. Ik heb geen idee waar de verbandmiddelen vandaan kwamen, maar van zwervers werden er voeten verzorgd en gebruikers van wie de aders ontstoken raakten werden doorverwezen naar het ziekenhuis.
Een ander initiatief was ‘Het Open Huis’. Op vrijdagavond en rond de kerstdagen ging de deur van de kerk open. Iedereen, maar vooral psychiatrische patiënten, dak- en thuislozen en veel verwaarloosde ouderen wisten de weg naar de kerkzaal te vinden. Zij werden ontvangen in een huiskamer met tafels en stoelen waar je een paar uur warm en droog kon zitten. Er was koffie, thee en soep en soms een broodje warme worst. Er waren wat gemeenteleden, mensen zonder een gespecialiseerde opleiding, die de boel in de gaten hielden. De één speelde biljard, de ander zorgde voor wat kranten en tijdschriften en nog een ander las gedichten voor.
Het derde project was voor de jongeren van de gemeente. Wij, ik was een meisje van 14, kreeg een sleutel van onze eigen jongerenruimte in de kelder van de kerk. Af en toe hadden we vergaderingen over ‘Onze Kelder’, wat er van een sleutelhouder wordt verwacht. Samen stelden wij de regels op. Deze gingen voornamelijk over het opruimen en het afwassen van je troep, maar ook over wat er wel of niet mocht. Mocht er gerookt worden? Ook cannabis of ander spul? Mocht je er blijven slapen? Mocht je onbeperkt je vrienden mee nemen?
Wie het beheer voert over een gebouw heeft als het ware sleutelmacht. Hij of zij kan bepalen wie er wel en wie niet toegang krijgt. Die sleutelmacht komt ook toe aan Sebna, uit de eerste lezing uit de profeet Jesaja. Hij was in het koninkrijk Juda een soort minister-president – en dus geen overste van de tempel. Hij opende ’s ochtends de deuren van het koninklijk paleis

27 augustus 2017, Holkje van der Veer OP

en sloot ze aan het einde van de dag. Hij bepaalde dus wanneer de officiële ontvangsten begonnen en regelde het gehele leven in het paleis. De sleutel die hij hanteerde was zo groot dat hij deze op zijn schouder moest dragen. Maar Sebna is een arrogant manneke en maakt er een potje van. Hij haalt zich daardoor de woede op de hals van de profeet Jesaja. Die voorspelt hem dat Sebna in ongenade zal vallen. Eljakim zal hem opvolgen, hoewel ook die er later een potje van zal maken. Sleutelbewaarder zijn is een verantwoordelijke positie, die gemakkelijk kan worden misbruikt ten gunste van jezelf en ten koste van anderen.
Ik ben ruim vier jaar één van de vijftien sleutelhouders van de kelder geweest. In en doormiddel van die kelder in het centrum (naast de krijtberg) leerde ik met vrijheid, verantwoordelijkheid en dus ook veiligheid om gaan. Wilde het leefklimaat, voor iedereen tot zegen zijn, dan dienden we met respect met ons gedeelde koninkrijk om te gaan.
‘Wie zeggen de mensen dat Ik ben’, vraagt Jezus, en zelf noemt Hij Petrus de steenrots waarop Hij zijn Kerk zal bouwen. Hij zegt dat niet alleen tegen Petrus, maar ook tegen ons. Ook wij zijn geroepen om een steenrots te zijn waarop Jezus zijn Kerk kan op- en uitbouwen. Onze bouwkracht daarbij is niet macht en eigenbelang, maar dienstbaarheid, hulp aan elkaar. Dat zijn de sleutels van het Rijk der hemelen die Petrus krijgt, en die ook wij krijgen. Want het Rijk der hemelen is niet de hemel na de dood, maar de wereld waarin we NU leven. Wij dragen de sleutels van geluk, van vrede en van vreugde in onze handen. Van ons gezin, van onze kinderen en kleinkinderen, van onze ouders, van onze familie. Maar ook van onze buren, onze collega’s op het werk, van de mensen voor wie wij werken of die voor ons werken. Van al onze medemensen, dichtbij maar ook veraf. Die sleutelmacht van Petrus wordt nog altijd verbonden met het pausschap als Petrusambt: zie de sleutels in het pauselijk wapen. Maar in feite krijgt Petrus alleen sleutelmacht als voorzitter van het apostelcollege: de leerlingen hebben gezamenlijk de macht te veroordelen of vrij te spreken en te beslissen wie er wel en wie niet tot de gemeente van Jezus Christus behoort. Maar vooral hebben zij het vermogen om mensen te verlossen van de knellende banden van kwaad en lijden.
En tenslotte heeft ook ieder van ons sleutelmacht. Want ieder van ons beschikt over een sleutel tot een ruimte waar niet iedereen zomaar binnenkomt: ons hart. De sleutel tot ons hart geven we niet zomaar aan iedereen. Alleen degenen die we vertrouwen, alleen hen die wij liefhebben en geen misbruik van ons maken, die geven we er een exemplaar van. Wie toegang tot ons hart wil, moet blijken dat hij of zij betrouwbaar is. Hij of zij moet als het ware tekenen voor een exemplaar van de sleutel tot ons hart, net als de jongeren, toen in die Amsterdamse kelder. Maar wij op onze beurt moeten ook vertrouwen durven géven – en dat doen we lang niet altijd. Soms houden we angstvallig de deur op slot en gooien we de sleutel het liefste weg, zodat niemand meer binnen kan komen.
Laten we bidden dat Jezus Christus, die de deur van zijn koninkrijk opent voor hen die naar Hem verlangen, ons mag helpen de deur van ons hart open te houden. Dat wij ons door hem laten bevrijden uit alles wat ons beknelt en ons helpt ook anderen te bevrijden uit wat hen gevangen houdt. Amen. Naar boven

22ste zondag door het jaar:
Jeremia 20: 7-9; Mattheus16: 21-27

Ook al gaat het met onze economie in Nederland steeds beter: er blijven nog steeds veel vragen zeker als we over onze grenzen heen kijken. Wat zal het eindoordeel zijn als 31 december dichterbij komt? Wat zullen de economen zeggen? Wat zullen de gewone mensen zeggen? Welke directeuren of presidenten van grote organisaties zullen goed beoordeeld worden? Worden een of meer van hen tot gevangenisstraf veroordeeld? De succesvolle bedrijfsleiders zullen zeker beloond worden met grotere of kleinere bonussen. Maar zij zijn niet de enigen die beloningen verwachten voor het werk en vooral voor het goede werk, dat ze gedaan hebben. Iedereen zal graag een Kerstbonus krijgen. Dat is de manier van zaken doen, zo worden een aantal mensen beloond.

Te oordelen naar de tekst van Jeremia krijgt niet iedereen dezelfde beloning voor het werk dat zij of hij deed. niet dezelfde beloning voor het goede werk dat zij of hij deed. Jeremia wond er geen doekjes om, toen hij sprak tot God. "U hebt mij verleid (of bedrogen), O Heer." Jeremia voelt dat hij in een val is gelopen door te reageren op Gods uitnodiging, want hij kon God niet weerstaan, al probeerde hij het. Hij zit in ieder geval tot aan zijn nek in de problemen. Wat was het moeilijk voor Jeremia om dat te slikken omdat hij niet weggelopen was voor zijn verantwoordelijkheden. Hij lijdt juist omdat hij trouw aan zijn roeping is. Te oordelen naar de tekst van Jeremia krijgt niet iedereen dezelfde beloning voor het werk dat hij deed. Hij heeft een klus uit te voeren. Juda heeft onder sterke Egyptische overheersing heidense gewoonten uit Mesopotamië en Kanaän overgenomen. De profeet heeft deze verkeerde gewoontes aan de kaak gesteld en de verwoesting van de tempel in Jeruzalem voorspeld. Hij kondigde voor zijn eigen volk ellende aan. Daardoor werden de politieke en religieuze leiders van zijn tijd kwaad op hem en werd hij gevangen genomen. Zijn trouw aan het woord van God, dat aan hem werd toevertrouwd, was de reden dat hij zo hard werd behandeld door zijn tijdgenoten.

Dat was Jeremia, maar... we weten allemaal ook dat de leerlingen van Jezus niet begrepen, wat er zou gebeuren toen ze de uitnodiging van Jezus aanvaard hadden om Hem te volgen. In de lezing van vandaag vertelt Jezus steeds duidelijker over zijn naderende lijden. Net als Jeremia zal Jezus lijden omdat Hij deed wat God van Hem verlangde. Hij werd afgewezen door toedoen van politieke tegenstanders, maar ook door de religieuze leiders: hun interpretatie van God verschilde radicaal van die van Jezus. De leerlingen wisten echt niet wat er voor hen in het vat zat toen ze Ja zeiden op zijn uitnodiging om Hem te volgen. Ze ervaren nu dat het volgen van Jezus, het reageren op Gods roeping, ook al is dit een goede zaak, geen garantie is voor een rustig leven.

In het begin ging het goed met de leerlingen. Jezus had heel wat mensen aangetrokken door zijn wonderen en had hun honger naar geestelijke en fysiek voedsel gevoed. Na al dat succes, kunnen we het de leerlingen niet kwalijk nemen dat ze Jezus’ woorden over lijden en sterven niet begrijpen. Petrus zegt in feite: "God verhoede het, dat u het lijden moet ondergaan”. Waarom moet het fout gaan als alles tot nu toe zo goed is gegaan? Is dit niet heel erg menselijk? Hebben we ook soms niet de neiging om te controleren of wij goed leven door te kijken of alles wel goed gaat? Zo in de trant van: als ik doe wat God wil, dan zal God me wel zegenen. Jeremia

3 september 2017, Antoon Boks OP

en Jezus, wat waren dat grote profeten! Hoe toegewijd waren ze aan hun roeping, zelfs onder enorme religieuze en politieke tegenstand. Ondanks dat bleven ze trouw aan hun toegewezen taken tot in hun lijden.

In het recente verleden en ook nu nog zijn er mensen die stoutmoedig spraken en spreken, geconfronteerd worden en werden door tegenstand. Sommigen zoals Oscar Romero en Martin Luther King Jr. stierven voor wat zij geloofden. Dat gebeurt ook nu nog, al is het niet in ons eigen land. Maar als gewone Christenen moeten we ook opkomen voor onze Christelijke waarden en normen. Nu we geluisterd hebben naar de lezingen van vandaag, kunnen wij ook als gewone Christenen geroepen worden om gewone profeten te zijn. De oproep tot het volgen van Jezus en zijn manier van leven is gericht tot ieder van ons en samen met deze roeping komt tegelijkertijd de vraag aan Gods geest om ons te helpen en trouw te blijven.

Kunnen we de uitnodiging aan ons om als gewone profeten op te treden, afslaan? Natuurlijk kunnen we dat. Wat we vandaag gehoord hebben, is een uitnodiging, niet een opdracht. “Wie Mij wil volgen... moet zichzelf verloochenen...” Jezus wil dat we ons volledig bewust zijn van wat we op ons nemen, maar dat zal ons niet altijd het gevoel geven dat we een goddelijk schouderklopje krijgen omdat we het zo goed hebben gedaan. Net zoals Jeremia en Jezus moeten we misschien wel gewoon doorgaan en vertrouwen op de uitnodiging, die we gehoord hebben.

God is de bron van onze roeping en onze voortdurende kracht, maar dat voelen we echt niet altijd. God verlaat Jeremia en Jezus nooit, maar zij ervaren niet altijd Zijn aanwezigheid. Ze moesten blijven spreken en handelen, leven met veel tegenstand, altijd vertrouwen in hun roeping en in Gods aanwezigheid met hen.

Daarom nodigt Jezus ons iedere dag weer opnieuw uit. Als we geen Profeet met een hoofdletter ‘P’ kunnen zijn, dan kunnen we profeet zijn met een kleine ‘p’, voorbeelden te over: als bij het volgen van Christus we: -niet meegaan met de fundamentele keuzes van onze familie en hun criteria voor succes.
-praktisch onethisch gedrag weigeren te doen, zelfs als dat gevaar inhoudt voor onze baan.
-stelling kiezen tegen stemmen die ons vertellen, dat we realistisch en niet naïef moeten handelen.
-altijd eerlijk werken, ook als de baas niet kijkt en anderen dat niet doen en ons vertellen dat iedereen doet zoals zij.
-collega's met respect behandelen, ondanks dat zij minder presteren, niet zo lang gestudeerd hebben of lager op de sociale ladder staan.

“Wie zijn/haar leven wil behouden...” Jezus wil dat we ons volledig bewust zijn van wat we op ons nemen, maar we krijgen zeker niet het gevoel van dat goddelijke schouderklopje omdat we het zo goed doen. Maar… net zoals Jeremia en Jezus moeten we gewoon door blijven gaan met vertrouwen op de uitnodiging die we eens hebben gehoord. God heeft ons geroepen en Hij blijft onze voortdurende kracht. 

Mogen wij allemaal luisteren naar onze roeping van God en als het even kan ook zijn aanwezigheid voelen, dan zullen we ons hele leven gelukkig zijn. Moge dat werkelijkheid worden voor ieder van ons. Amen. Naar boven

23e zondag door het jaar:
Ezechiël 33,7-9 Matteus 18,15-20

Als je op zondagochtend rond tien uur naar Huissen komt fietsen, hoor je allerlei klokken luiden. Op verschillende plaatsen in deze kleine stad komen mensen samen om hun geloof te vieren. Wat is het dat mensen, ook wij hier, samenbrengt? Wat kenmerkt ons samen zijn?

Matheus besteedt in zijn evangelie uitdrukkelijk aandacht aan het leven in de geloofsgemeenschap. Vandaag hoorden we en deel uit de gemeenterede. Deze rede begint met de vraag van de leerlingen: Wie is de grootste in het rijk der Hemelen. En we kennen het antwoord; Jezus plaats een kind in het midden. De kleinste is de grootste, zo moet het onder jullie zijn. Dit waken over het kleine en over datgene dat verloren dreigt te gaan, geldt ook over hoe je omgaat met degene die de fout is in gegaan. Als een van je broeders of zusters tegen je zondigt, jou iets heeft misdaan, spreek elkaar dan onder vier ogen, als hij of zij niet luistert, haal er getuigen bij en als hij dan nog niet luistert, breng het in de gemeenschap. Luistert hij dan nog niet , sluit hem dan buiten.

Wat mij opvalt is het belang van het luisteren, blijkbaar gaat het niet alleen om horen wat er gezegd wordt maar gaaat het ook om het verstaan. Het is horen met je hart.

Wat we horen is een vorm, een gebruiksaanwijzing over hoe je met conflicten omgaat. Over de inhoud van de zonde horen we niet. Het is een procedure die we nog steeds goed kunnen gebruiken. Op deze wijze kun je verdere escalatie van een conflict voorkomen. Het is goed dat we regels, procedures hebben. Het is goed in een rechtsstaat te leven, waar zaken getoetst kunnen worden aan het recht. Het is goed dat er onafhankelijke rechters zijn die een oordeel kunnen uitspreken. Dit alles helpt ons om het samenleven te ordenen. Maar is dat wat Matteus ons wil laten horen? Gaat het om de regels, de voorschriften, de rubrieken? Is het voor ons als gelovige, God zoekende mensen, niet van veel grotere betekenis wat er op volgt: Wat jullie binden op aarde is ook in de hemel verbonden en wat jullie ontbinden is ook in de hemel ontbonden. Wat jullie eensgezind vragen, wat het ook is, zal door de Vader gebeuren. Waar er twee of drie in mijn Naam samen zijn, ben ik in hun midden. Hier gaat het niet meer om de procedure, maar om de diepere betekenis, de religieuze betekenis, van het gebeuren. Een invulling die als het ware een warme kleur geeft aan een gebeurtenis, een menselijke activiteit, zoals een procedure.

10 september 2017, Jos Oostrik

In zijn duiding raakt Matteus aan drie belangrijke thema’s in de geloofsgemeenschap. Ten eerste, Wat je bindt, ontbindt, gaat over elkaar de ruimte geven. Als iemand heeft gezondigd, dat wil zeggen, als onrecht wordt aan gedaan , als buitengesloten wordt , als een zware last wordt opgelegd, als het onmogelijke wordt gevraagd, juist dan moet er naar elkaar geluisterd worden, hoe moeilijk ook. Wanneer we met ons hart luisteren naar elkaar en elkaar letterlijk vrij spreken, wordt God zichtbaar, is Hij aanwezig, en spreekt ons vrij. Een tweede insteek gaat over het zoeken en vinden. Als je eensgezind vraagt, wat het ook is, zal de Vader er in voorzien. Wij zijn zoekers en vragers. Niemand van ons weet precies hoe het leven gaat, hoe de gemeenschap zich ontwikkelt. En niemand heeft God ooit gezien en heeft daar het laatste woord over. Maar als je eensgezind vraagt, wat het ook is, laat de Heer zich kennen. Zo komt de Eeuwige binnen en laat zich vinden.

Een derde ingang is het samenzijn. Als er twee of drie in mijn Naam samen zijn ben ik in hun midden. Als wij samenkomen in zijn Naam al zijn het er maar met twee of drie, als wij samenkomen in vieringen, maar ook in leerhuis of in sociale actie is hij in ons midden.

Het is of Matteus ons zegt, alles is goed als het gericht is op de Eeuwige, of zoals Jezus zegt als het gericht is op de Vader. Op het moment dat wij ons focus richten op God, kan Hij zich laten zien en is Hij aanwezig. Wanneer wij vergeven, vergeeft God, Wanneer wij vragen naar Hem, zoekt Hij naar ons. Wanneer wij samen komen in zijn Naam is Hij in ons midden. Dit is de kern van geloven en dus van onze geloofsgemeenschap.
De profeet Ezechiël wordt geroepen om wachter te zijn. Niet een bewaker met camera’s en wetteksten, maar hij is de wachter van het woord van de Heer. Hij wordt geroepen Gods woord te herkennen in ons doen en laten,in ons leven van alle dag en dat laat horen aan de mensen om hem heen. Net als Ezechiël zijn wij geroepen om wachter te zijn en te waken. Ook wij worden uitgedaagd ons leven te leiden, op te pakken wat er op onze weg komt, maar altijd met de ogen van God. Paus Franciscus noemt deze kijk in Evangelium Gaudium, een contemplatieve kijk, de actualiteit bekijken in het licht van het evangelie.Moge het ons gegeven zijn zo samen op te trekken, elkaar vrij spreken, samen zoeken en vragen, bijeenkomen in zijn Naam dan zal Hij zijn Naam, IK ZAL ER ZIJN, waarmaken. De kerkklokken riepen en roepen ons op om op weg te gaan naar het huis van de Heer, laten wij Hem danken en op onze beurt met psalm 95 zeggen: “Kom laat ons de heer met jubel begroeten, een grootse God is hij”.
Moge het ons gegeven zijn. Naar boven

24e zondag door het jaar : Jezus Sirach 27,30-28,7 Matteüs 18, 21-35

Rode draad in de lezingen en de psalm is Gods vergeving. Als kind leerde ik dat God je vergaf als je biechtte. Op de basisschool gingen we eens in de twee weken met de hele klas biechten. En inderdaad, de opluchting was groot als ik uit de biechtstoel stapte. Opgelucht, niet omdat mijn zonden waren vergeven, maar omdat ik weer twee weken van het biechten af was. Inmiddels weet ik beter, en ben ik blij dat de biecht niet is afgeschaft.
In het boek ‘Paus Franciscus, De Naam van God is genade’ dat vorig jaar verscheen, vraagt Tornielli de paus: ‘Als u denkt aan barmhartige priesters die u hebt gekend of die u hebben geïnspireerd, wie komt er dan bij u op?’ De paus wijst dan op een kapucijner broeder die zijn ambt uitoefende in Buenos Aires en tegen de paus, destijds aartsbisschop van deze stad, zei: ‘Ik heb altijd een heleboel mensen voor mijn biechtstoel, allerlei soorten mensen, nederige en minder nederige, maar ook een heleboel priesters…. Ik vergeef veel en soms voel ik mij bezwaard, dan voel ik me bezwaard dat ik teveel heb vergeven.’ De paus vroeg hem naar wat hij deed als hij zich bezwaard voelde. De kapucijner broeder zei: ‘dan ga ik in ons kapelletje naar het tabernakel en zeg ik tegen Jezus: “Heer vergeef mij, omdat ik te veel heb vergeven. Maar U hebt me zelf het verkeerde voorbeeld gegeven!”’ Het zal u niet verbazen dat deze uitspraak diepe indruk maakte op de paus.
Een gemeenschap waarin mensen elkaar niet kunnen vergeven valt uit elkaar. Dat weten wij, en dat wist Petrus. Maar hoever moet je daarin gaan, vraagt hij Jezus. Met zijn ‘tot zevenmaal toe’ gaat hij al veel verder dan gebruikelijk was binnen de joodse gemeenschap die drie maal aanhield als uiterste grens. De ene mens heeft meer moeite met vergeven dan de ander, maar het is voor ieder lastig, vermoed ik. Bij de moeite die het je kost om te vergeven speelt natuurlijk mee wie het betreft. Een kind kun je sneller iets vergeven dan een oudere, jouw partner makkelijker dat jouw buurman of –vrouw.
Vergeef je niet dan kom je zelf te zitten met wrok en gramschap. Niet iets om naar uit te zien, want wrok en gramschap verslechteren jouw zicht:

17 september 2017, Theo Koster OP

kleuren worden grijs en je raakt opgesloten in jezelf. De eerste lezing zegt een aantal dingen die je vanzelfsprekend kunt beamen. Natuurlijk kan een mens God geen vergiffenis vragen, als hij of zij zelf naar de evenmens op zijn strepen blijft staan. Maar deze woorden verlichten mijn moeite met vergeven niet. Woorden aan het eind van de lezing, als: denk aan het einde, helpen me een beetje, net als tot slot: denk aan het verbond met de Allerhoogste.
Jezus begint aan deze kant, de kant van God, in zijn gelijkenis, waarmee hij zijn antwoord aan Petrus toelicht. Tienduizend talenten is een bedrag dat geen mens ooit kan terug betalen; zelfs de miljarden van mensen als Trump zijn in vergelijking hiermee een fooi. De gelijkenis benadrukt de mateloos vergevende God. Wij kunnen onze schuld bij God niet aflossen. Als je ziet hoe wij mensen met elkaar omgaan in deze wereld wordt duidelijk dat de schuld van ieder van ons bij God gewoon te groot is. Die schuld hoef je ook niet af te lossen, horen wij vandaag in de gelijkenis van Jezus.
Kijk, beste mensen, daar krijg ik het warm van. En ik weet dat ik makkelijker gevoelens van wraak, gelijk willen hebben, wrok en gramschap los kan laten als ik warm ben, dan wanneer ik het koud heb. Ik begrijp dus ook niet dat die dienaar een dienaar die hem een schijntje schuldig is, in de gevangenis laat zetten. Dit kan ik niet volgen.
Ik merkte zelf afgelopen vakantie in Drenthe, dat ik gaandeweg, na vele dagen, iets en iemand wat me geweldig dwars zat kon loslaten. Je hebt soms tijd nodig, veel tijd. Daarmee bedoel ik niet de tijd die alle wonden heelt, of de tijd die scherpe kantjes doet afslijten. Ik doel op de tijd die je nodig hebt om helder jezelf in relatie met de Barmhartige onder ogen te zien.
Om met God en met jezelf te praten hoef je niet per se in een kerk te zitten. Je kunt het ook in een tent doen, in de keuken tijdens het afwassen, bij een wandeling of rustig in je stoel op je kamer. Maar neem deze tijd, reserveer tijd hiervoor, niet alleen in je vakantie, maar elke dag. Ervaar dagelijks de grootheid, de vergevingsgezindheid, de liefde van God. Het zal een warme, liefdevolle mens van je maken, die opbloeit en opengaat voor zijn medemens, ook als deze iets tegen je heeft misdaan.Naar boven

25e zondag door het jaar:
Jesaja 55, 6-9; Matteüs 20,1-16

Bij het lezen van het evangelie vroeg ik mij af hoeveel keer de Heer uit de vergelijking naar de stadspoort is gegaan om werkers voor zijn wijngaard te zoeken, en ik kwam tot de verrassende conclusie dat het vijf keer gebeurde. Nu roept dat getal voor een Bijbelken-ner bijna onmiddellijk de vijf boeken van Mozes op, de Wet, de gro-te richtingwijzer voor leven en met name het dragende midden van die boeken, het derde dat in de Joodse traditie de titel draagt van de eerste paar woorden ‘HIJ ROEPT’.
Het is een heel belangrijk besef in de Bijbel dat alles is begonnen bij een roepende stem. Vandaar dat de allereerste woorden van de Bijbel luiden: ‘in het begin was er een spreken’. Bij alles wat wij kunnen zeggen over leven in gelovig perspectief moet van meet af aan vooropstaan dat het te maken heeft met open staan voor een roep die tot ons klinkt en daarop een antwoord geven of zoals een bekend lied zingt ‘God heeft het eerste woord’.
Ook de profetische woorden van Jesaja waaruit wij hoorden, begint met een oproep: ‘Kom, wie dorst heeft, hier is water en allen die geen geld hebben, kom, koop koren en eet zonder geld. Luister aandachtig naar mij en u zult eten wat goed is’.
De Bijbel vertelt ons van een God die mensen zoekt om zijn wereld bewoonbaar te maken en vanouds wordt hiervoor het beeld van de wijngaard gebruikt. Israël is die wijngaard, een volk dat geroepen is om Gods bedoelingen voor te leven.
Dat kan je romantisch in de oren klinken, maar werken in een wijn-gaard is een werk van grote aandacht en geduld. Druiven moeten tijdens hun groei gekrent worden zodat er goede en grote vruchten ontstaan. Er is

24 spetember 2017, Henk Jongerius OP

volharding en toewijding nodig om dat te doen waar-toe wij geroepen worden. De gelijkenis van vandaag wil ons  op het hart drukken dat die Heer blijft uitnodigen, heel de dag, heel ons leven lang! Hij blijft trouw aan zijn woord, aan zichzelf.
Het is dan ook teleurstellend dat de werkers in zijn wijngaard die grootmoedigheid niet begrijpen en zich als kruideniers beroepen op het beginsel ‘loon naar werken’. Net als in het verhaal over de ver-loren zoon waarin de achtergebleven zoon zich beroept op wat hij allemaal gedaan heeft, gaat het ook hier om de ruimhartige en barmhartige houding van de Heer. Daarbij zou dankbaarheid pas-sen maar zij blijven kleinzielig bij hun beloning stilstaan en maken zo waar wat de profeet Jesaja ons zegt: ‘uw gedachten zijn niet mijn gedachten’. Als wij werkelijk luisteraars worden naar Gods roepstem, zal ook zijn grootmoedigheid de onze moeten worden. Die barmhartige be-wogenheid om elkaar zal ons leren dat de eersten de laatsten zijn en omgekeerd. De verhoudingen worden door elkaar gegooid. Wij zijn niet langer elkaars concurrenten maar zusters en broeders, wonend onder de zon die gelijkelijk voor ons allen opgaat.
Alleen vanuit die gelijkwaardigheid kunnen wij een wereld opbou-wen – in het klein en in het groot – waarin mensen tot bloei komen en elkaars bondgenoten worden onderweg naar een nieuwe wereld, in het besef dat wij allen al in de moederschoot gekend zijn en dankbaar de weg bewandelen die ons gewezen wordt.
De viering van de eucharistie moge ons verbinden aan elkaar om zo samen Gods bedoelingen met onze wereld zichtbaar te maken: bre-ken en delen met elkaar en zo beleven dat wij allen kinderen van één Vader zijn! Zo moge het zijn.Naar boven

26e Zondag door het Jaar:
Ezechiël 18, 25-28; Matteüs 21, 23-32

In het Evangelie van vandaag gebruikt Jezus een communicatiemiddel dat ook in onze tijd veel wordt toegepast. Namelijk: iemand een spiegel voorhouden. U herkent het vast. Een verhaal, een situatie wordt verteld en je ontdekt: zo kan dat niet, of dat werkt niet zo en met behulp van een ‘middel’ probeer je iemand iets duidelijk te maken. Of wordt jou iets duidelijk gemaakt. Kinderen zijn daar vaak goed in. Zij kunnen je een spiegel voorhouden waardoor je inzicht krijgt in je eigen handelen. Zo werkt Jezus ook. Jezus is in de tempel waar Hij onderricht geeft. En de gelijkenis van de twee zonen die wij hoorden, is vooral gericht op de hogepriesters en oudsten. Zij roepen Jezus ter verantwoording want kort daarvoor heeft Hij, na de intocht in Jeruzalem, het tempel complex gesaneerd door de geldwisselaars en de duivenverkopers buiten te werpen en het gebouw opnieuw op te eisen voor God als ‘huis van gebed’. Hij geneest daar blinden en kreupelen en dan vragen zij ‘Met welke bevoegdheid doet U dit?
Uit alle verhalen in het Evangelie weten wij dat Jezus bijna nooit rechtstreeks antwoord geeft op de vragen die de schriftgeleerden en oudsten Hem stellen. Meestal komen er tegenvragen of worden er situaties voorgehouden waar mensen dan zelf maar hun conclusies uit moeten trekken. (het verhaal van de eerste steen die geworpen mag worden..) Ook nu: Jezus geeft geen antwoord op de vraag. Hij komt met een tegenvraag waarin de bevoegdheid van Johannes de Doper ter sprake komt. ‘Waar kwam de doop van Johannes vandaan? Van de hemel of van de mensen’? Als zij het antwoord op deze vraag niet weten/ontwijken, vertelt Jezus de gelijkenis over de twee zonen. Wij hebben het verhaal gehoord. De eerste, die niet wil maar toch gaat. De tweede die zegt, ik ga en het niet doet. Een vader heeft twee zonen en zij gaan verschillende wegen. En volgens de hogepriesters en oudsten heeft de eerste de wil van de Vader gedaan. Wat opvalt is dat Jezus er geen oordeel over heeft.
De schriftgeleerden en oudsten wordt een spiegel voorgehouden: zij hebben geen enkel gezag toegekend aan Johannes en dus eigenlijk is hun vraag aan Jezus niet relevant. Zij denken vanuit zichzelf en geven het antwoord dat bij hun past. Want zij voelen zich superieur aan de ‘gewone’ mensen. Met name tollenaars en de ontuchtige vrouwen – het uitschot in die tijd. De schriftgeleerden hebben geen geloof aan Johannes geschonken, integendeel. De tollenaars en de ontuchtige vrouwen wel. Zij waren de ‘ware’ volgelingen van Johannes en komen in aanmerking voor het Rijk Gods. Toen Johannes naar u toe kwam op de weg van gerechtigheid - zoals Jezus zegt – ‘zijt gij niet tot inkeer gekomen en hebt ge hem geen geloof geschonken’. Jullie zeggen ja maar je doet nee en dat ‘uitschot’ in jullie ogen bekeert zich.
Je kunt dus wel denken – dat je de wil van de Vader doet – of dat je ‘heilig’ leeft, maar dat is niet zo. Praten en uitspraken doen is gemakkelijk. Werkelijk je woorden in praktijk brengen is moeilijker. Jullie praten mooi, maar jullie daden zijn er niet naar. En jullie kijken neer op – zoals jullie zeggen – die corrupte tollenaars en ontuchtige vrouwen – maar zij

1 oktober 2017, Ineke vanCuijk OP

proberen in het reine te komen met hun levenswandel en doen zo op onverwachte wijze Gods goede daden’. Jezus gebruikt niet voor niets het beeld van de wijngaard. In die wijngaard word je geacht de handen uit de mouwen te steken. Want ‘gaan werken in de wijngaard’ betekent ‘werken aan gerechtigheid’. Dat is ook het thema bij Ezechiël – in de eerste lezing – werken aan gerechtigheid.
Deze profeet leefde in de ballingschap – het volk heeft geen eigen land meer, de geloofsgemeenschap leeft verscheurd en versplinterd in een vreemde omgeving. De tempel is verdwenen. En er is al weer een nieuwe generatie. En tegen die generatie zegt Ezechiël.
Hou op met klagen, ga aan het werk – jullie ouders en grootouders zijn weggevoerd maar aan jullie de taak, de opdracht ‘kom tot inkeer’, verstop je niet achter het verleden – maar kies voor Gods rechte weg en je zult leven!! Zeg ja en laat je leven zo zijn!! ‘Als de goddeloze zich bekeert en naar recht en wet handelt, dan blijft hij in leven. Hij is tot inzicht gekomen en heeft gebroken met zijn wangedrag’. Iedereen (in principe) heeft de kans en de mogelijkheid om zijn eigen gedrag te veranderen. Deze woorden klinken ook voor ons:
Al heb je fouten gemaakt of ben je onrechtvaardig geweest, je kunt omkeren en de goede weg gaan. Geloven is omkeren en de weg van de gerechtigheid gaan. Kies Gods weg en je zult leven. En de gelijkenis van Jezus spoort ons aan zo te leven. Wij zijn allemaal maar mensen – en soms zijn we als de eerste zoon – die ja zegt en nee doet – en soms als de tweede zoon – die nee zegt en toch doet! Het is niet zo eenvoudig en rooskleurig als het allemaal lijkt. Het is allemaal niet zo eenvoudig, zo zwart-wit. Ben je bereid je een spiegel voor te houden? Er zijn ook vele grijstinten: Er wordt een beroep op me gedaan.Wat is mijn antwoord? Wel willen, maar niet kunnen, Vriendelijk willen zijn, maar niet loskomen van een ‘vooroordeel’. Willen helpen, maar vastlopen in alles wat me daarvan afleidt. Kunnen maar niet willen. Toe zijn aan rust en toch weer een nieuwe klus oppakken. Contact willen zoeken, maar het toch laten zitten. Is je ‘ja’ bewuster als het eerst door een ‘nee’ is gegaan?
Wij herkennen het allemaal. En als we ons willen laten leiden door God – door de weg van Jezus – dan worden de keuzes al veel gemakkelijker. Wij mogen er op vertrouwen – erin geloven - dat God ons uitnodigt keer op keer. Hem/haar te vertrouwen, ons over te geven, en te zeggen: Hier ben ik! In al mijn eenvoud – met mijn hebbelijk- en onhebbelijkheden! God brengt ons tot innerlijke vrijheid en liefde voor de medemens. En net als in de gelijkenis van Jezus – waar het wenselijke antwoord niet altijd het goede blijkt geldt dat ook voor God – De manier waarop God in en met ons werkt – is vaak anders dan wij ons voorstellen.
God stelt tegenover de lawaaierige en de soms alles verslindende macht van de wereld, de weerloze macht van de liefde.
Voor wie het leven in wil gaan ben IK de poort. Laten wij door die poort gaan. Het is aan ons die weerloze macht van de liefde gestalte te geven in de wijngaard die onze wereld is. Amen. Naar boven

27e zondag door het jaar: Jesaja 5,1-7; Matteüs 21,33-43

De afgelopen week las ik in een recensie van een boek over antise-mitisme dat die zonder de kerk niet bestaan zou hebben. De au-teur, een historicus, laat zien dat in de dagen dat het Christendom staatgodsdienst werd, men erop uit was om Joden uit te roeien om-dat zij schuldig waren aan de dood van Jezus, een opvatting die in de loop van de geschiedenis gruwelijke vormen aannam. Ook Luther was niet mis in zijn kritiek op de Joden, de tweede wereldoorlog hoef ik niet eens te noemen, maar ik herinner me nog goed dat de voorbede over de ‘goddeloze Joden’ geschrapt werd in de liturgie van Goede vrijdag.

Wanneer je de lezingen van vandaag oppervlakkig hoort, ligt zo’n visie voor de hand, maar dan hebben wij slecht geluisterd. Jesaja, Jeremia en Ezechiël waren profeten die altijd hun mond geopend om te spreken tegen het gedrag van hun eigen volk als het gaat over de uitnodigende roep van God. Daar ging het hen om, maar als je ze kortzichtig maakt tot toekomstvoorspellers stel je ze in een heel verkeerd daglicht.

God is ‘een vriend’, hoorden wij, die van zijn wijngaard, zijn volk, de wereld houdt en er alles aan wil doen om die vruchtbaar te ma-ken en hij verwacht rechtsbetrachting, maar ziet rechtsverkrach-ting. Daarom, vanwege zijn liefde voor mensen stuurt hij boden om het rechte spoor te wijzen en Hij blijft trouw aan zijn liefde voor mensen zoals een liturgische tekst luidt ‘Onze hulp is de Naam van de Heer die hemel en aarde gemaakt heeft, die trouw blijft tot in eeuwigheid en nooit verlaat het werk van zijn handen’. Het lied uit Jesaja gaat over de gekwetste liefde van de vriend en het is over diezelfde vriend dat Jezus in het evangelie spreekt. Ook daar is hij op een profetische manier aan het spreken in de vorm van een gelijkenis, maar het is om zijn toehoorders tot ommekeer te brengen, niet om hen definitief te veroordelen!

8 oktober 2017, Henk Jongerius OP

De vroege kerk interpreteerde die profetische zelfkritiek als tirades van haat die de ‘verwerping van Israël’ uit de mond van God zelf moesten legitimeren en geleid hebben tot een geschiedenis zoals wij die kennen, vol antisemitisme.

Gelukkig zijn er ook kerkvaders geweest die zich daartegen verzet hebben zoals de heilige Bernardus van Clairvaux van wie wij de woorden bewaren: ‘wie een Jood aanraken om hem te doden, ple-gen een aanslag op Jezus zelf’

In Jezus’ woorden en daden horen wij dezelfde God spreken die bij de profeten ondanks kritiek op hun gedrag, uiteindelijk altijd barm-hartig blijft en mild in vergeving, een God die mensen ten einde toe een kans blijft geven om te kiezen voor de goede weg, zoals die in de Jodenman Jezus, de rabbi en de profeet, aan het licht komt.

Op die weg zullen wij elkaar niet uitroeien en veroordelen maar ‘zout der aarde’ worden, smaak geven aan het leven door elkaar recht te doen, elkanders levenslast te dragen en van harte alleen liefde schuldig blijven.
Zo wordt de wereld bewoonbaar en draagt de wijngaard vruchten van
oedheid en recht, waar de Vriend op hoopt. Zijn roep en uitnodiging blijven klinken en het is nooit te laat om erop in te gaan en werkers van het woord te worden, in goede en in kwade dagen.

Hij is het die ons het leven geeft en met liefde en trouw blijft omrin-gen omdat hij het maaksel van zijn handen nooit verlaten zal. Op Hem moge onze hoop gevestigd blijven. Amen.
Naar boven

28e zondag door het jaar:
Jesaja 25,6-10a; Matteus 22,1-14

Een paar weken geleden vierden onze buren hun vijftig jarig huwelijk. Dat werd die dag gevierd met, naar goed Achterhoeks gebruik, een echte 'bruulft'. Natuurlijk was er eerst de Heilige Mis uit Dankbaarheid, waarna de gasten naar de feestzaal werden genodigd om zich te laven aan een rijk gevulde koffietafel. Daarna was er een receptie, tijd voor de liedjes, de stukjes en het aanbieden van de cadeau's. Om vier uur stond de dis volop gedekt voor het diner. Een diner met vette mergrijke spijzen en geklaarde belegen wijnen. In de avond voegden nog eens enkele honderden mensen zich bij het gezelschap en was het feesten geblazen. Dansend en zingend werd het vanzelf twaalf uur. Tijd om de avond te besluiten, maar niet voordat iedereen zich te goed kon doen aan een schnitzel of een karbonaatje, al naar gelang een ieders smaak. Daarbij een kop sterke koffie, zodat het ontnuchteringsproces wat versneld werd en iedereen de volgende dag weer fris en fruitig op zijn werk kon verschijnen.

Wanneer je iets te vieren hebt, dan hoort daar een maaltijd bij. We kennen dat, in onze streken bijvoorbeeld, bij doop- en communiefeesten, bij huwelijken en jubilea, maar ook een koffietafel na een begrafenis of crematie is nog altijd traditie. Belangrijke momenten in je leven - daar horen naar oeroud bijbels gebruik, maaltijden bij. Misschien niet zozeer om de magen te voeden, als wel om je als gemeenschap te voeden met elkaar. De dagelijkse kost is broodnodig om je lichaam in stand te houden, maar een maaltijd houden, een maaltijd vieren bij een bijzonder scharnierpunt in je leven houdt eveneens lichaam en ziel - van jezelf én van de gemeenschap - op peil. 

In de taal van de Bijbel staat de maaltijd voor gastvrijheid, voor gemeenschap; je ontmoet elkaar, je gunt elkaar het brood en de wijn, je deelt, sluit vriendschapsverbonden. Je zorgt dat de ander niets te kort komt. Maar in het Bijbelse verhaal is de maaltijd ook verbonden met dat profetische visioen - die nieuwe wereld, waar brood genoeg is en water stroomt en liefde genoeg voor allen. Waar God uiteindelijk alles in allen zal zijn. Op die dag, zegt Jesaja, zal de Eeuwige zelf een maaltijd aanrichten. Een maaltijd van vette spijzen en belegen wijnen. En met met die maaltijd is bevrijding en redding aangezegd. Tranen worden gedroogd, dood zal niet meer zijn. Zo zal het gaan, daar, hoog op de berg. Die dag zal komen. Die nieuwe wereld. Dat koninkrijk van de ENE.

'Het koninkrijk', zei Jezus dan - tijdens zo'n maaltijd - , 'het koninkrijk heeft iets van zoals wij hier nu bij elkaar zijn. Kinderen van één Vader. Bij God te gast. Het heeft iets van een bruiloftsmaal, waar de liefde gevierd wordt. Als je aan het koninkrijk van God denkt, denk dan maar aan een koning die voor zijn zoon een bruiloft aanrichtte. Links en rechts werden dienaren eropuit gestuurd om de uitnodigingen rond te brengen. 'Komt, want alle dingen zijn gereed.''Dat is mooi', zeiden de tafelgenoten.

'Ja, dat is mooi,' zei Jezus. 'Maar niet zo mooi was het dat de mensen het lieten afweten. Andermaal zond de koning zijn dienaren eropuit: "Onze heer heeft een maaltijd bereid, zijn ossen en gemeste dieren zijn geslacht, alles is gereed, komt tot de bruiloft'.

15 oktober 2017, Theo Menting OP

Maar de één zei: 'Ik heb een akker gekocht, daar moet ik nodig naar toe, excuseert mij. Een ander zie: "ik heb vijf span ossen gekocht, die moet ik gaan keuren, het lukt me niet komen. 'Een derde zei: ik heb een vrouw getrouwd, dus, u begrijpt.... ik kan er niet bij zijn.' 

Vorig jaar las ik met de kinderen van de kindernevendienst dit verhaaltje. 'Begrijpen jullie dat nou?, vroeg ik ze, de tafels zijn gedekt, het eten is klaar, de wijn staat koel, maar het huis blijft leeg. Waarom komen de mensen nou niet? Een meisje stak haar vinger op. 'Ze zijn bang dat ze hem moet terugvragen'..

Dát moet het zijn! De koning wil de liefde vieren, maar de mensen houden hem liever op afstand. Zij antwoorden met doorzichtige verontschuldigingen, en uiteindelijk zelfs met haat en geweld: de dienaren worden vastgegrepen, mishandeld en zelfs gedood.

Jaren later heeft Matteüs die tafelgesprekken van Jezus verzameld en er soms wat nieuwe verhalen van gemaakt - voor de mensen bij hém aan tafel. Mensen die wisten dat Jezus' profetische woorden werkelijkheid waren geworden: Johannes en Jezus, die dienaren van de koning, die de uitnodiging rondbrachten - zij werden mishandeld en gedood. 

En de stad wordt in brand gestoken - Matteüs schrijft dit met bevende hand op papier: de aanblik van het brandende Jeruzalem in het jaar 70 heeft hem diep geschokt. En wel zo dat hij de val van de heilige stad niet anders kon zien dan als een onheil dat het volk over zichzelf heeft afgeroepen - zij gaven geen gehoor aan de roep van de Koning. Nogal riskante theologie! En toen eenmaal niet-joden hier lucht van kregen en zich er meester van gingen maken, leidde deze theologie tot rampzalige gebeurtenissen.
Maar dát had de evangelist niet bedoeld met zijn dreigende taal....Voor de derde keer zend de koning zijn dienaren uit. 'Ga, naar de kruispunten van de wegen en nodig iedereen die je tegenkomt uit voor de bruiloft. Zo gezegd zo gedaan. En in een mum van tijd zal de zaal vol. Vreemde gasten dus, in het paleis van de koning. Niet de rijken en de zelfvoldanen - die zijn thuis gebleven bij moeder de vrouw, bij hun ossen en hun akkers.
Nee, de armen, mensen zonder verplichtingen elders, zo van de straat. Voor hen staat de tafel gedekt, ze zijn welkom in de nieuwe wereld van God. Zo dadelijk wordt ook voor ons de tafel gedekt.

We zijn welkom, we komen van de kruispunten van wegen. Wij komen van de straat. En worden genodigd om maaltijd te vieren. Wij weten de Levende in ons midden, de Opgestane. Deze koning is onze gastheer en nodigt ons uit dit sacrament van hoop te vieren - dat niets onmogelijk is bij God en wij zingen van een nieuwe aarde.

Tot zijn gedachtenis zullen we dit doen. Om niet te vergeten wie wij zijn - Een stuk brood gebroken, een beker wijn gedeeld - we lopen vooruit op wat nog niet is, maar komen zal: die dag dat de ENE zelf voor ons een maaltijd aanricht, en ons bevrijden zal. Een maaltijd met vette mergrijke spijzen en geklaarde belegen wijnen. Tot die dag komt, zullen wij doen wat ondenkbaar is, wij eten het brood om te weten dat wij elkaar gegeven zijn. Wij vieren maaltijd, wij vieren de liefde, zo zullen wij het aanschijn der aarde vernieuwen. We zijn uitgenodigd - die uitnodiging laten we toch niet schieten? Zo moge het zijn. Naar boven

29e zondag door het jaar:
Jesaja 1-6; Matteus 22,15-21

Wereldmissiedag 2017 staat voor mij in een bijzonder teken. Al? ik er een motto aan zou mogen geven, zou dat een vraag zijn: zie ik het, zien wij het ook? Ik liet u zojuist een foto zien van de drie zienertjes uit Fatima. Lucia,Francisco en Jacinta, drie herderskinderen zagen vijf maanden lang op de ts= van elke maand in een visioen een wonder mooi meisje, met in haar handen een rozenkrans. Voor hen was het Maria! 

Er zijn allerlei verhalen op deze verschijningen van Maria gevolgd. Ik heb de megagrote foto's uit 1917, honderd jaar geleden dus, gezien. Enorme massa's mensen die allemaal in de ban zijn van iets geweldigs. Het ligt op foto vast, maar zelf zie je niet wat zij zagen. Je mag er van denken wat je wilt. Je mag het geloven of niet. Feit is dat Fatima sinds 1930 een erkende bedevaartplaats is, waar jaarlijks miljoenen bedevaartgangers komen, zeker in dit jubileumjaar. 

Ik ben er van 4 tot 15 oktober geweest. De eerste vier dagen als deelnemer aan een Europees congres van Dominicaanse leken. Als promotor van de DLN, Dominicaanse Leken Nederland, was ik daar met 52 afgevaardigden uit 19 landen in Europa. Volgend jaar oktober weer een congres met meer dan 200 afgevaardigden, wereldwijd. 

We waren nu samen onder het motto "Verkondigers van hoop". Je zou ook kunnen zeggen "mensen van hoop" of "mensen die in woord en daad hoop uitstralen. Ik voelde me, na het gebeuren van de afgelopen maanden hier, zeer geraakt, aangesproken, door wat Bruno Cardoré, de hoogste overste van de Orde uit Rome, ons te zeggen had. In zijn verhaal kwamen de zieners van Fatima steeds om de hoek kijken. Zij stonden symbool voor hen over wie hij het had: de drie grote takken van de Orde: zusters, broeders en leken. Hij ging met name in op de vraag: wat betekent het dat je als Dominicaanse leek een verkondiger van hoop bent? Dat betekent, dat je als Dominicaanse mensen allereerst MENS bent met en voor elkaar! De een niet meer, of beter, of hoger, of belangrijker, of echter dan een ander. Wie die ander ook is! Dat betekent met name dat je in je doen en laten als mens laat zien wie je bent; dat je een mensen-mens bent!

Na afloop van Bruno's verhaal werd me meerdere keren gezegd: je zult bij het horen van zijn woorden zeker aan Huissen gedacht hebben! Inderdaad, het was me uit het hart gegrepen: wees samen een teken van hoop; acht jezelf niet beter Dominicaans dan een ander; geef samen vorm aan je Dominicaanse zending.

22 oktober 2017, Gerard braks OP

Acht jezelf als broeders niet belangrijker dan een ander: zusters of leken. Je kunt proberen zó Dominicaans te zijn, dat je eigenlijk NIET Dominicaans meer bent! Het gaat er niet om mensen met woorden te bekeren tot jouw geloof, maar door je eigen doen en laten te laten zien wat kerk en geloof voor jou betekenen. Tot de Orde behoren is geen kwestie van kerkordelijke omschrijvingen maar op een Dominicaanse manier het evangelie uitdragen.

Dat je als Dominicaanse mensen bij elkaar hoort of wilt horen, is al een vorm van verkondiging, een teken van hoop, aldus Bruno Cardoré. Is dat niet het doel van ons samen-kerk-zijn? Van ons samen komen hier in deze kapel? Dat we met elkaar en niet naast of tegen elkaar ons geloof vieren en uitdragen. 

Zolang we dat niet zien of niet willen, is Fatima nog ver wegen verstaan we onze Dominicaanse missie of zending niet goed. Het gaat er aldus Bruno Cardodoré niet om hoeveel missen we lezen of hoe mooi ons koorgebed en onze vieringen zijn. De vraag is wat we als Dominicaanse gemeenschap in de praktijk van elke dag laten zien. Hoe leven en doen we daar wat we in onze verkondiging en in ons bidden zeggen? 

Dan kijk ik opnieuw naar die drie zienertjes uit Fatima. Durven wij in de schoenen gaan staan van die drie? Wij: communiteit, Centrum en medewerkers, kapelgangers en cantorij! Durven wij hier geloven in een nieuw visioen? Durven wij te zien met nieuwe, andere ogen? Is ons manco niet, dat we elkaar - met behoud van ieders eigen charisma - niet echt als gelijke Dominicaanse partners zien? Mijn ideaal van de afgelopen twee en een half jaar was, dat deze drie poten een gezamenlijke uitstraling zouden hebben, iets sprankelends zouden laten zien, een teken van hoop in kerk en samenleving. Een missie bij uitstek! We hebben met elkaar zoveel in huis, zoveel te bieden aan mensen die op zoek zijn naar hoop op iets beters, wat dat iets dan ook zijn mag. Om die mensen gaat het allereerst, niet om wat wij denken dat goed voor hen is. Ons past bescheidenheid en met elkaar goed luisteren en kijken naar wat in mensen omgaat. Ik bid iedereen hier toe, dat je dit durft zien als je gezamenlijke zending. Dat vraagt dat je elkaar niet ziet als 'zij' of 'die', op afstand dus, maar als Dominicaanse broeders en zusters, als gelijk aan elkaar. 

Dat kan een mooi visioen opleveren zoals 100 jaar geleden in Fatima, toen Lucia, Francisco en Jacinta zagen wat ze nooit eerder gezien hadden. Dat ook hier in Huissen iets nieuws gezien mag worden. Moge het zo zijn!Naar boven

30ste zondag door het jaar:
Exodus 22: 20-26; Mattheus 22: 34-40

Het zal wel geen theoloog zijn geweest, die gezegd heeft: “Ik heb niet zoveel moeite met wat mij stoort in de Bijbel, maar ik heb veel meer moeite met wat ik begrijp.” Heel wat woorden in de Bijbel vereisen geen exegeet om de Bijbel aan ons uit te leggen. Misschien is de lezing van het Evangelie van vandaag wel een goed voorbeeld van wat voor een heleboel mensen moeilijk is in de Bijbel. Wat Jezus ons vandaag vertelde kan best wel moeilijk voor ons zijn en eigenlijk hebben we niet eens zoveel uitleg nodig, maar… we moeten het ons wel steeds herinneren. We zijn daarom ook bij elkaar gekomen om hulp te krijgen, om in ons leven waar te maken, wat we horen en begrijpen in de Bijbel, ook al lukt het ons zeker niet altijd of zelfs maar zo nu en dan om het in praktijk te brengen.

De afgelopen zondagen hebben we in de lezingen uit het evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Mattheus heel wat ruzie meegemaakt tussen Jezus en de religieuze autoriteiten van Zijn tijd. Deze week horen we weer zoiets: de Farizeeën hadden zich verzameld en dat was beslist niet voor een leuk gesprek, maar voor iets, dat beter vergeleken kan worden met een partijtje redetwisten. Ze willen proberen Jezus in de hoek te krijgen waar de klappen vallen. Is het niet van de ene dan toch wel van de andere partij van mensen die op religieus gebied andersdenkend is. 

Er waren meer dan zeshonderd geboden in de religieuze wetgeving van die tijd en de schriftgeleerden of wetgeleerden kregen van hun min of meer verstandige leerlingen nogal eens de vraag welke nu de belangrijke wetten of de minder belangrijke wetten waren. Jezus antwoord is niet radicaal en helemaal niet anders dan wat een vrome Jood zou hebben gezegd. In feite komt Hij met een antwoord uit wat sommige mensen nog steeds het Oude Testament noemen. Om onze liefde voor God te beschrijven gebruikte Hij de tekst die nog steeds dagelijks gebeden wordt door elke goedgelovige Jood. 

De liefde tot de naaste wordt geboden in een tekst die drie keer geciteerd wordt in het Nieuwe Testament, meer dan enige andere tekst uit de Hebreeuwse Bijbel.

Zijn antwoord zorgt voor het alles overtreffende gebod dat geldt voor al onze religieuze, ethische en sociale gedragingen. Alle wetten en gewoonten die wij in ons leven proberen waar te maken vallen onder dit gebod van Jezus. Het is duidelijk dat wat Jezus naar voren brengt over het grootste gebod erg belangrijk was in de vroege kerk want Mattheus, Markus en Lukas hebben het in hun verslag opgeschreven.
Als we ook naar de eerste lezing van vandaag kijken, krijgen wij een idee van wat het eerste testament in gedachten heeft wanneer zij spreekt van de naaste. Het boek Exodus verlangt dat de Israëlieten zorgen voor de meest kwetsbaren in de samenleving: "de weduwen" dat waren vrouwen zonder kinderen wier echtgenoten waren overleden en die niemand hadden om voor hen te zorgen en te beschermen; "wezen" hadden geen mannelijke voogd en waren zo kwetsbaar en vaak arm en berooid; "vreemdelingen" waren mensen die in het gebied van de Israëlieten woonden, maar van elders waren gekomen of er vóór hen hadden gewoond en daarom ook andere goden vereerden. Ze waren ook kwetsbaar omdat zij niet de nodige steun en bescherming van hun familie konden krijgen. 

De Israëlieten mochten niet hun eigen geschiedenis vergeten, toen zij vroeger vreemdelingen waren in Egypte. Ze moesten blijven denken aan hun moeilijke tijden en hoe God voor hen had gezorgd en hen gered had.

29 oktober 2017, Antoon Boks OP

 Als Gods volk werd er van hen verwacht dat ze zouden blijven denken aan wat God voor hen had gedaan en dat nu op hun beurt in praktijk brengen voor de kwetsbare mensen die bij hen woonden.

Het eerste deel van Jezus antwoord roept op tot een volledige toewijding aan God. Ons antwoord op God moet zo zijn omdat liefde voor God met heel ons hart, met heel onze ziel en met heel ons verstand niet iets is dat we in deeltijd kunnen doen of om het anders te zeggen er wel even bij kunnen doen. Liefde tot God vraagt om onze dagelijkse inzet om het steeds weer te vernieuwen. Daarom komen we samen om de Eucharistie te vieren opdat Gods leven zich in ons vernieuwt zodat wij steeds meer met hart en ziel en geest doen wat God van ons verlangt, omdat God voor ons zorgt en ons zo liefheeft.

In elke Eucharistie vieren we dat God Zichzelf steeds weer aan ons geeft. Hier erkennen en aanbidden we God die ons eerst heeft liefgehad. Bij wijze van spreken: God hield en houdt van ons met heel Gods hart, met heel Gods ziel en met heel Gods geest. We herinneren ons in deze Eucharistieviering de enorme genadevolle vrije gift van Gods liefde die we hebben ontvangen. Wat is ons antwoord, onze reactie op de vraag of we zo ver willen gaan dat we God net zo lief hebben als God ons heeft liefgehad, volledig en zonder voorbehoud. Jezus’ leven toont ons de manier waarop onze totale liefde tot God werkelijkheid moet worden en Hij zegt erbij dat we onze naaste op precies diezelfde manier moeten liefhebben.

Wanneer Jezus wordt gevraagd wat het belangrijkste gebod is, geeft Hij er twee en verenigt het tweede met het eerste. Voor Hem hoort liefde voor de naaste bij de liefde tot God; de een kan niet zonder de ander. We kunnen God niet liefhebben met geheel ons hart, ziel en geest, zonder ook onze naaste lief te hebben en Jezus praat dan niet alleen over de naaste die net als ik dominicaan is of religieus of in de zelfde straat woont of ook zo goed kan zingen. Exodus maakt duidelijk wie Jezus in gedachten had toen hij sprak over de naaste: de weduwen, wezen en vreemdelingen staan voor al die mensen die vergeten, over het hoofd gezien en genegeerd worden in onze samenleving. Jezus verbindt onze liefde voor hen met onze liefde tot God. Er is geen enkel moment van ons leven dat niet valt onder Jezus’ opdracht om op de eerste plaats te houden van God en daarom ook te houden van onze naaste. We weten allemaal hoe moeilijk het is om iedere dag van ons leven zo te leven. Daarom nog een keer, steeds wanneer wij bij elkaar komen voor de Eucharistie worden we herinnerd aan Gods genade en vragen we Zijn hulp om te leven op de manier zoals Jezus dat tegen ons heeft uitgesproken in zijn grootste gebod. Vorige week hoorden we dat Jezus preekt om aan Caesar te geven wat die toebehoort en aan God wat God toebehoort. We zijn soms geneigd om ons leven netjes te verdelen in twee delen: één voor binnen en een voor buiten de kerk. God en de naaste naast elkaar. Nee, het moet een geheel zijn, dit grote gebod moet ons duidelijk maken dat er in ons geloofsleven geen ruimte is om onderscheid te maken.

Als Jezus ons een duidelijk omschreven pakket met allerlei wetten en regels om te leven had gegeven, dan was het mogelijk dat we zouden kunnen beweren dat er gebieden van het leven zijn die niet worden gedekt door een of ander gebod. In plaats daarvan hebben we een gebod met twee kanten. Als alles binnen de woorden van Jezus valt, worden we eraan herinnerd dat de goede boodschap van ons leven in het koninkrijk van God ons er toe wil bewegen om helemaal van God te houden en van onze naaste als van onszelf. Moge dat zo zijn.Naar boven

31e zondag door het jaar:
Maleachi 1, 14b; 2,2-10; Matteüs 23, 1-12

Kerk is de plaats, waar de boodschap van Jezus van Gods koninkrijk klinkt, en ook daadwerkelijk ervaren kan worden. De kerk is niet het koninkrijk Gods. Het tweede Vaticaans Concilie heeft dit goed aangevoeld en verwoord, door de kerk te duiden als het volk Gods onderweg.

De paus van de rooms katholieke kerk is de dienaar van de dienaren Gods; en het bisschop- en het priesterambt is een dienend ambt. Dit is geheel in overeenstemming met de woorden van Jezus: de grootste van u zal uw dienaar zijn. Ervaren we dit ook aan en in onze ambtsdragers? 

Niet de gelovigen, maar de priesters worden in de eerste lezing stevig toegesproken. En in de tweede lezing spreekt Jezus de Schriftgeleerden en de Farizeeën, het leergezag van destijds, aan op hun daden, en praat hij over een zware last. Leven is inderdaad niet leuk. Je hoeft geen gelovige te zijn om te ontdekken en ervaren, dat leven moeilijk is, soms ontzettend moeilijk, een zware last. Wie intens leeft in onze samenleving, dus met open oog, open oor, open hart weet waarop ik doel…. Wie intens leeft ervaart tegelijkertijd, dat leven zozeer de moeite waard is, dat je van een leer, die streng is omdat het over leven gaat, niet terugschrikt. Die leer helpt ons ervaren, dat het koninkrijk Gods nabij is, en wij een volk zijn, onderweg naar dat rijk.

Tien jaar geleden hebben de dominicanen in Nederland een boekje doen verschijnen onder de titel: Kerk & Ambt. Onderweg naar een kerk met toekomst. In dit boekje wordt herinnerd, wat het tweede Vaticaans Concilie onder het stof vandaan had gehaald, namelijk dat we als kerk Gods volk onderweg zijn, en dat de kerkelijke ambten hieraan ondergeschikt zijn. Dit wordt in dit boekje toegepast op het vieren van de eucharistie bij een gebrek aan priesters. Je kunt er dan voor kiezen dat priesters rondtrekken, en gelovigen in het weekend naar kerken gaan, waar op dat moment een priester is. Je kunt als geloofsgemeenschap ook je eigen weg gaan, en je onttrekken aan ieder toezicht. Het boekje wijst op alternatieven, waarin zowel de plaatselijke gemeente recht wordt gedaan als het behoren tot het volk van God onderweg, dus onze onderlinge band. In hun eerste reactie op dit boekje lieten de bisschoppen weten, dat het pleidooi “volstrekt in strijd is met het geloof van de Rooms-Katholieke Kerk”.

Zo’n reactie doet mij en mijn medebroeders pijn. Is dit de reden dat ik dit vertel, om de scherpe kritiek op de priesters, Schriftgeleerden en Farizeeën’ te actualiseren? Jazeker, maar wellicht toch anders dan jullie wellicht nu denken. Mijn overtuiging is inderdaad, dat onze kerk. Deze toekomst hangt niet op de eerste plaats af van het handelen van de bisschoppen, maar van ons eigen handelen: of wijzelf, zoals wij hier kerk zijn, aantrekkingskracht hebben op onze omgeving. Het zou kunnen zijn, dat wij in onze verontwaardiging over in dit geval de bisschoppen,

5 november 2017, Theo Koster OP

vergeten dat wijzelf mogelijkerwijs mensen de toegang tot het rijk Gods versperren

Gezien het aantal mensen dat hier op zondag komt doen wij, in vergelijking met andere kerken, het goed. Als dit een reden is om ons op de borst te kloppen handelen we niet anders dan de Schriftgeleerden en Farizeeën. Weersta je de bekoring om jezelf te vergelijken met andere kerken, en kijk je of we ook werkelijk mensen van alle leeftijden bereiken, dan zijn er sterke aanwijzingen dat we het zacht uitgedrukt niet zo best doen. Terwijl de behoefte aan zingeving en onderlinge verbondenheid toeneemt, bereiken wij hier vooral mensen van boven de zestig. Is er onder jongeren, dertigers, veertigers, vijftigers geen behoefte aan richting in het leven? Die behoefte is er wel terdege, maar men verwacht die niet te krijgen van een kerk.

Wat hebben we hen te bieden als kapel, als dominicanen? Het goede nieuws, dat het Rijk Gods een hoopvol en ook voor hen toegankelijk perspectief is. Hoe laat je dat merken? Door de wijze waarop wij met anderen omgaan. Mensen willen merken dat je hen ziet, in de ogen ziet. Het broeder of zuster zijn is de kracht die wij kunnen uitstralen. Het oprechte weten zelf een mens te zijn die onderweg is maakt je mild en dienstbaar, en dat kan en mag niet verborgen blijven.

Intens en waarachtig menselijk leven is moeilijk, is lastig, maar zo ontzettend de moeite waard, dat er aantrekkingskracht uitgaat van ieder, die een hand uitsteekt om die last te verlichten. Als kerk, als de dominicaner orde voor ons de plek is, waar je die hand ervaart, maak er dan geen vluchtheuvel of schuilplaats van, maar een uitvalsbasis, om met hernieuwde moed het leven tegemoet te gaan. Wie meent het rijk Gods te kunnen verdienen door zich strikt te houden aan wat de kerk leert is een huichelaar. Maar geldt hetzelfde niet voor degene onder ons die zich voor dit volk Gods onderweg schaamt en wegduikt als het woord ‘kerk’ valt?
Jezus maakt ons vandaag duidelijk, dat het rijk Gods een geschenk is dat in hem naar ons toekomt. Mensen hebben in hun omgang met hem ervaren, dat hij waarheid sprak. Waarheid is het motto van de orde, waartoe ik nu 40 jaren met genoegen behoor, waartoe sommigen van ons al veel langer behoren, en waartoe sommigen van ons nog maar kort behoren, met een diep verlangen naar langer. Wij zijn de orde van de predikbroeders. Onze taak is niet de waarheid verkondigen, laat staan mensen ermee om de oren slaan. In onze omgang met mensen moeten zij hier en nu kunnen ervaren, dat het niet dwaas is wat wij hier belijden en vieren: de realisatie van Gods rijk. Dat geldt voor dominicanen, dat geldt voor ieder die hier met ons eucharistie viert. Vraag de mensen die je ontmoet: wie ben je? Wat kan ik voor je betekenen? Kijk de mensen niet naar de ogen, maar in de ogen, en verzamel hier in deze kerk, in het breken en delen, het lef om dat te doen. Naar boven

32e zondag door het jaar:
Wijsheid. 6, 12-16, Matteus. 25, 1-13

Het verhaal dat we zo juist hoorden over tien meisjes met hun lampen, kennen wij allemaal onder de titel: De vijf wijze en de vijf dwaze maagden. Een kop boven een verhaal bepaalt al snel de wijze van kijken, van lezen. Framen noemen we dat ook wel. Als je spreekt over wijs en dwaas gaat het over goed en fout, over dom en verstandig, over moraal. Maar is de klank van het verhaal, de boodschap zo eenduidig? Kunnen we er ook anders naar kijken?

Er zijn tien meisjes. Met hun lampen wachten ze op de bruidegom. Hij komt maar niet opdagen. Ze worden moe, raken uitgeblust, dommelen in. En plotseling meldt zich de bruidegom. Er ontstaat verwarring. Het springende punt is de voorraad, de olie in de kruiken.

Olie in de kruik, je lamp brandend houden, waar gaat dat over? Staat de olie voor de brandstof waarop wij leven, waarop wij lief hebben, waarop we geloven? En als er gezegd wordt, wees waakzaam, waar duidt dat dan op? Gaat het om het aanleggen van een voorraad? Matteüs zegt eerder in het evangelie als hij spreekt over het koninkrijk van de hemel: Zo lijkt iedere schriftgeleerde die leerling in het koninkrijk van de hemel is geworden op een huismeester die uit zijn voorraadkamer nieuwe en oude dingen te voorschijn haalt ( Mat. 13,52). Wat is mijn, onze voorraadkamer? Wat heb ik in mijn rugzak aan ervaringen, aan verhalen waarmee ik richting, duiding kan geven aan mijn leven?

Bij een kruik olie, moet ik denken aan het verhaal van Elia op bezoek bij de weduwe van Sarefat (1kon. 17), Zij gaf van haar laatste olie en meel en ze kreeg de belofte dat haar kruik met olie nooit leeg zou raken. Haar gastvrijheid geeft overvloed.

En als het gaat over de lamp die brandend gehouden moet worden, denk ik aan het verhaal uit 1Samuel, waar de jonge Samuel zich 'avonds te rusten legt in de tempel en dan staat er het veel zeggende zinnetje: Er klonken in die tijd zelden woorden van de Heer. De lamp van God was bijna uitgedoofd. (1 Sam.3) Een uitdrukking die aan wil geven dat het geloof op een laag pitje staat. Het is een kwijnende vlaspit, de aandacht voor God en geloof is gering.

Het zijn verhalen uit de Schrift, een voorraad van wijsheid en inzicht als het gaat om het geheim van het leven. Aandacht voor het mysterie, voor God, is dat niet de olie van de lamp? Het Woord is als een lamp voor onze .

12 november 2017, Jos Oostrik

voeten zegt de psalm (ps. 119). Het woord is als olie dat licht geeft op onze weg in het leven. En waar wij licht ervaren zijn wij op onze beurt licht, een lamp, voor elkaar.

We zongen zo juist naar psalm 63. God mijn God Ik zoek naar u.... Oosterhuis hertaalt het op poëtische wijze met: Naar jou sta ik op....Naar jou dorst ik..... Naar jou woel ik.... Raak mij aan dat ik rust vind. Het gaat hier om het verlangen, het uitzien, het uitstaan naar de Eeuwige, zoals een dor land naar water. Het is dit verlangen, deze gerichtheid, die we als olie mogen ervaren. Betrokkenheid, aandacht, die ons toegewijd maakt, aandachtig leert leven, met oog en oor voor wat erom ons heen gebeurt, en daarin de hand van God ervaren. Het verhaal van de bruidsmeisjes brengt ons zo bij de vraag, Hoe houd ik de betrokkenheid op God levendig, hoe houd ik mijn lamp brandend? Waar vind ik voedsel voor onderweg?

Een antwoord zou kunnen zijn: in de Schrift en de traditie van ons geloof. En je kunt dan denken aan ons vieren in de liturgie, aan het lezen van de Schrift, aan het concrete werk van dienstbaarheid en zorg die als een mantel om mensen wordt geslagen indachtig dat verhaal van st. Maarten wiens gedachtenis we gisteren vierden

Puttend uit de traditie van onze geschiedenis van geloven, denk ik ook aan het boek van Thomas van Kempen. De navolging van Christus. Ontstaan in onze eigen omgeving aan de oevers van de IJssel. Het boek begint met de aanhaling uit het Johannes Evangelie, Wie mij volgt gaat zijn weg niet in duisternis (Joh 7). Het boek is een handreiking tot vernieuwde innerlijkheid. Moderne devotie. In een tijd waar de lamp van God zwak brand kan het een richting wijzer zijn op onze weg. In de dagen van diezelfde Thomas waren er groepen die met elkaar in gesprek gingen om de aandacht voor Gods stem in ons leven te wekken. Om elkaar te voeden in geloof. Deze collatie, dit onderlinge gesprek, zou een model kunnen zijn om opnieuw te zoeken naar een eigentijdse betrokkenheid op God.

We kunnen ook putten uit onze eigentijdse voorraad van diezelfde betrokkenheid op het mysterie, op God , als we elkaar aan het eind van deze viering toe zingen met de woorden:
Kome wat komt maar laat het om jou zijn
dat wij het uithouden en niet om niemand
dat wij de beker drinken tot de bodem
dat wij dit leven leven tot de dood.
Kome wat komt maar laat het om Jou zijn, Eeuwige. Met jou wil ik wonen Naar boven

33e zondag door het jaar: 1 Tessalonicenzen 5,1-6; Matteus 25,14-30

De laatste weken dendert het in alle media over de dividendbelasting, over de verhoging van de BTW, duistere deals met de Belastingdienst - de Paradise Papers. Gelekte informatie over belastingontduiking door de rijksten der aarde, met miljarden die wegstromen naar belastingparadijzen. En Nederland - blijkt nu - een van die doorvoerplaatsen te zijn. De verbazing en ontzetting is groot. Alsof we dat niet wisten....... Te midden van het lawaai en het gekrakeel van dit debat, wordt er stilletjes een briefje onder de deur geschoven.

Ik raap het op en vindt op het briefje een deel uit het vijfentwintigste hoofdstuk van het Evangelie van Matteus. Inderdaad.... de tekst die we zojuist hebben gehoord. Ik lees en herlees. En lees nog eens. Het is toch een bekend verhaal? En de traditionele uitleg is toch ook bekend? Je moet je talenten niet begraven. Je moet er wat mee doen in deze wereld. Je uiterste best doen, er voor zorgen dat je je talenten verdubbelt. Dan ben je toch aardig op de goede weg?

Maar ergens wringt de schoen. Sterker nog, ik raak bekneld in dit verhaal, merk ik. En hoe meer ik er over nadenk, hoe meer mij de traditionele uitleg tegen gaat staan. En dat wordt bevestigd als ik nog eens wat oude commentaren er op na sla: In vrijwel elk commentaar op dit stuk lees ik de verwijzing naar Jezus, de Heer, die bij zijn wederkomst rekenschap zal vragen van degenen die hij zijn gaven heeft toevertrouwd. Is dat zo? Wordt met de heer in het verhaal van vanmorgen werkelijk Jezus bedoeld? Moet ik mij voorbereiden op het schrikwekkende beeld dat aan het einde der tijden de Mensenzoon mij ter verantwoording roept en mij streng aankijkt en vraagt: Theo, wat heb je met je talenten gedaan? Heb je ze verdubbelt? Heb je er werk van gemaakt? Wat is de winst van je leven? Leg verantwoording af!

Ik pak Matteus er nog maar eens bij en lees heel hoofdstuk vijfentwintig. Er komt een soort van drieluik in zicht. Het eerste luik ontsluit het beeld van de tien meisjes. Hoe hou je de lamp brandend? Paulus herinnert ons er vanmorgen aan dat we kinderen van het licht zijn, niet van de duisternis. Het middelste luik laat ons vandaag dit verhaal zien. En het derde luik zal volgende week geopend worden. Dan horen we het verhaal van het laatste oordeel en zullen de zes werken van barmhartigheid aan ons voorbij trekken. Dan is hoofdstuk 25 voorbij en begint hoofdstuk 26, de opening van het grote lijdensverhaal van Jezus. Wat doet ons verhaal van vanmorgen tussen die twee andere verhalen? Gaat het dan toch over rekenschap afleggen - straks in 't laatste van de dagen? Moeten we inderdaad bang zijn dat we onze talenten niet voldoende hebben ingezet, verdubbelt? Het gaat over geld. Een talent staat voor zo'n 32 kg puur goud. En das veel geld! Die man moet rijk zijn. Een kleine rekensom leert mij dat hij minstens over 256 kg goud moet beschikken. Deze rijke meneer gaat voor een tijdje naar het buitenland en vertrouwt zijn bezit toe aan zijn slaven. 5 talenten, 2 talenten, 1 talent Verslaafd als ze zijn aan het geld en de rijkdom, beginnen meteen de ogen te glinsteren. Dollartekens verschijnen. Er wordt gewerkt, men ruikt handel. En binnen de kortste keren worden de talenten verdubbeld. Al vertelt Matteus er niet bij op welke manier dat gebeurt, en waardoor de talenten verdubbeld worden. 5 wordt dus 10, 2 wordt 4, dus logischer wijze zou die ene talent moeten worden verdubbeld naar twee talenten. Maar dat gebeurt dus niet. Die slaaf stopt het geld in de grond, bewaart het en geeft het ter gelegener tijd weer netjes terug. Hij is een slechte, lamlendige slaaf. Een nietsnut. Te lui om te werken. Hij past niet in het economisch systeem. Meneer zorgt niet voor winst. Dus, wordt hij buitengeworpen. Eruit geknikkerd. En dan wantrouw ik weer die traditionele uitleg. Want was / is dit verhaal ook niet een geweldige Bijbelse fundering voor het maken van winst? Het staat er

19 november 2017, Theo Menting OP

toch!? Verdubbel je geld. Maak kapitaal. En als je niet goed bent in verdubbelen, zet het dan op de bank. Dan vang je nog rente, hoewel.... met de huidige rentestand is dat maar de vraag, maar goed: Dit verhaal past uitstekend in onze westerse kapitalistische wereld. Mark Rutte zal er maar wat blij mee zijn....Stel ik mij voor. Maar.... past het verhaal bij van Jezus van Nazareth en zijn verkondiging? Is dit nou typisch een Jezusverhaal? Is hij nou de Heer die ons aanspoort om winst te maken, kapitaal op te bouwen? 

Misschien is er toch sprake van een ander soort verhaal. Een contrastverhaal. Jezus schetst hier het koninkrijk der mensen, het imperium. Hoe de mensen van dit imperium handelen en heersen over kapitaal en goed. Een Paradise paper....Uitgelekt door Mattheüs. Die derde slaaf heeft lef. Die spreekt zijn meester tegen. U bent hardvochtig, wreed, onbarmhartig. Hij laat het niet bij deze woorden. Hij licht ze nog toe ook. U maait waar u niet heeft gezaaid. U oogst wat u niet heeft geplant. Dat is de ervaring van de boeren in de tijd van Jezus. Het koren dat zijn gezaaid hebben, wordt door anderen geoogst of in beslag genomen. Waar komen we dit soort teksten tegen? Bij de profeten die de koningen op hun vingers tikken. Ik hoor Jesaja die zegt: “Wee degenen die zich huis na huis toe-eigenen, die akker na akker samenvoegen, tot er voor niemand meer ruimte is en zij alleen het land bewonen” (Jes.5:8). De heer vraagt waarom deze slaaf zijn geld dan niet bij een bank heeft gezet tegen rente. Dat is een goede vraag voor een moderne heer, maar niet voor een dienaar van de Thora. In de Thora wordt het rente nemen bepaald niet aangemoedigd. In Exodus 22 lezen we: 24 “Als je geld leent aan iemand van mijn volk die armoede lijdt, gedraag je dan niet als een geldschieter en vraag geen rente van hem. 25 Als je iemands mantel als onderpand neemt, moet je die voor zonsondergang aan hem teruggeven.” Deze derde slaaf luistert naar de Thora en werkt niet mee aan het machtssysteem van de heer. De heer neemt deze slaaf zijn geld af en geeft het aan degene die tien talenten heeft ontvangen. De heer zegt er bij: “Want wie heeft, zal nog meer krijgen en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij heeft worden ontnomen.” Dat is de wet binnen het rijk van deze heer. Het gaat op de wijze van het monopoliespel: Wie heeft, krijgt er meer bij, wie niets heeft, raakt volledig bankroet. En we weten het uit heel het optreden van Jezus: hij heeft een broertje dood aan iedere vorm van zelfverrijking. Zeker wanneer het ten koste gaat van anderen. Maar deze eerlijkheid, deze wijze van leven en handelen is eigen aan wie een dienaar van de Thora wil zijn. Maar dat kan je duur komen te staan. Je loopt het gevaar buitengeworpen te worden, buiten het systeem te worden geplaatst. Is het toeval dat direct na dit hoofdstuk het lijdensverhaal van Jezus begint? 

Tegenover dit koninkrijk van mensen, tegenover dit zo menselijk imperium plaatst Matteüs het koninkrijk van God. In dat koninkrijk gaan mensen op een andere manier met elkaar om. Daar gaat het niet om winst, om verdubbeling van kapitaal, niet om verrijking en zelfverrijking, maar om wat Jezus ons volgende week zal voorhouden: wat je aan de minste der mijnen hebt gedaan, heb je aan mij gedaan. Dat is Thora ten voeten uit doen.
Als je over dát talent beschikt, ben je geschikt voor het koninkrijk van God. n dat messiaanse rijk, worden we kinderen van het licht genoemd. We laten ons dan niet verblinden door duistere machten van geld, jacht op winst, nog meer en nog meer, maar zijn we bereid om te delen. We zijn bereid om er te zijn voor mensen die worden buitengesloten.
Als we zo dadelijk met elkaar de eucharistie gaan vieren, is dat het totaal tegenovergestelde model van het talentenverhaal. Is de tafel niet de plek waar mensen in Christus’ naam brood en beker delen en waar geen mens wordt buitengesloten? De tafel is de plaats waar niet gewoekerd wordt, maar wordt gedeeld. Dat is een ander verhaal. Het is het messiaanse verhaal dat om navolging vraagt.. Moge het zo zijn! Naar boven

34e zondag door het jaar:
Ezechiël 34, 11-17; Matteüs 25, 31-46

Vier keren hoorden we opgesomd hetzelfde rijtje. De laatste keer heb je de neiging zelf mee te doen: wanneer hebben wij u hongerig gezien of dorstig, als vreemdeling of naakt….ziek of in de gevangenis? Wat Jezus in de zaligsprekingen en de Bergrede verkondigde en in zijn omgang met zieken, zondaars, hen die geminacht werden mensen liet ervaren, waren werken van liefde of barmhartigheid. Deze werken waren zijn toehoorders bekend. 

Gemist zullen zij hebben een destijds belangrijk liefdeswerk: de doden begraven. Jezus had weinig of niets met de dood. Laat de doden de doden begraven zegt hij elders. De God vanuit wie Jezus handelt, is een God van levenden. Die zoals een herder omziet naar zijn schapen en ervoor zorgt, en hoe zorgvuldig deze God is, hoorden we in de eerste lezing.

Vier keer wordt in het evangelie gesproken in de voltooide tijd: ik had honger en jullie gaven mij te eten; ik was naakt en jullie hebben mij niet gekleed. Vele malen hoor je in je leven ‘ik heb het niet zo bedoeld’, een excuus dat je zelf wellicht ook op je tong hebt, als iets anders uitpakt dan je dacht. Wat we zojuist hoorden maakt duidelijk, dat een menswaardige wereld niet gebouwd wordt op goede bedoelingen, maar op een glas water voor een dorstige, aandacht en zorg voor de vreemdeling.

Opvalt dat mensen niet vervloekt worden om zonden, om homoseksueel gedrag bijvoorbeeld, of het gebruik van voorbehoedsmiddelen om euthanasie, abortus, echtscheiding, om maar een aantal zaken te noemen die onder vele christenen gelden als een gegarandeerde gang naar de verdoemenis. Nalátigheid en passiviteit snijden mensen af van het heil, hier en ook elders in het evangelie; denk aan de man met het ene talent die erop gaat zitten, of aan de vijf meisjes die geen olie meenemen. De werken van liefde kunnen de neiging bij ons oproepen om ons massaal te storten op de voedselbank, op asielzoekers, straatmensen, een project in Afrika. Al deze zaken verdienen aandacht, maar het is een illusie te denken dat je van bok ineens schaap kunt worden, of van schaap ineens bok door deze zaken op je te nemen. Bekijk je eigen functioneren als vrouw of man, als een mens met nog jaren voor je of in de herfst van je leven, en vraag je af: draagt mijn doen en laten bij aan een menswaardige wereld? Een aandachtspunt hierbij is niet of je succesvol bent of altijd pech hebt. Waar het om gaat is of je leeft, lacht, huilt, vloekt, geniet……of je tijd verdoet met jachten en jagen, en je voortdurend zorgen maken of je het wel zult redden. Wie niet zorgvuldig omgaat met zichzelf, zichzelf voorbijloopt, heeft ook geen oog voor een ander, geen oog voor God, ook al ga je naar de kerk en bid je dagelijks jouw gebeden, ook al sloof je je uit voor een betere wereld.

26 november 2017, Theo Koster OP

Het zal niemand ontgaan zijn dat het woord god ontbreekt in de rijtjes van werken van liefde. Jezus heeft het over alle volken en binnen die volken alle mensen. Het al of niet geloven in god doet er niet toe als het gaat om gezegend of vervloekt te worden. Wie hier dus mocht zitten in de verwachting daardoor sneller in de hemel te komen verdoet zijn tijd en kan beter gaan. 

Met god kun je alle kanten op, maar niet met concrete mensen van vlees en bloed. Wellicht is het jullie opgevallen dat tegen de schapen wordt gezegd: “al wat je één van deze minste broeders van mij hebt gedaan”, terwijl tegen de bokken gezegd wordt: “al wat je één van deze minsten niet gedaan hebt…” Jezus identificeert zichzelf met de minsten. Wie geen aandacht heeft voor anderen, zelfs niet voor de hulpbehoevenden die in hun hulpbehoevend zijn je de ogen openen voor je eigen kwetsbaarheid, voor wie dit niet ziet is de ander een concurrent of een gebruiksartikel, geen zuster of broeder met wie je verbonden bent. De schapen zullen hun goede werken niet vergeten zijn. Iemand een glas water aanreiken of bezoeken in ziekenhuis of gevangenis doet je immers voelen hoezeer jezelf mens bent, de moeite waard; deze momenten vergeet je niet. Maar dat in de hulpbehoevende, een mens die aandacht en zorg nodig heeft omdat hij zichzelf niet kan redden, de Mensenzoon, Jezus zelf aanwezig is, dat hadden zij zich niet gerealiseerd.

Dat God ons in onze zusters en broeders nabij komt heb ook ik mij tamelijk lang niet gerealiseerd. Ik ben vroom opgevoed, ging als kind en jongere elke dag naar de kerk. God was voor mij een Almacht voor wie ik bang was. Ik verwachtte dat hij ingreep in het leven en heb dit ook uitgeprobeerd. Als student ging ik natuurlijk elke zondag naar de kerk. Op kamers in Nijmegen waren er geen ouders, geen omgeving voor wie ik dit deed. De eerste keer dat ik niet ging was spannend, maar er gebeurde niets. In de avond was ik toch enigszins teleurgesteld dat God niet ingegrepen had. Ik was al volop met mijn doctoraal, nu master genoemd, bezig, toen een leeftijdgenoot een eind aan zijn leven maakte. In een flits viel de Almacht van zijn troon en viel in stukken. Ik kwam in een diepe crisis. Niet doordat mijn god van zijn troon was gevallen; dat werd hoog tijd, maar omdat mijn ogen open waren gegaan. Ik zag dat mensen het leven niet in handen hebben, dat mensen kunnen uitstappen zonder dat jij dit door hebt, er iets aan kunt doen. Ik zag dus, dat ik god niet ben, en ik ging ervaren dat andere mensen dit ook niet zijn. Dat schiep een onderling verbonden zijn waarin als vanzelf iemand voelbaar werd die Jezus Vader noemt, een God van mensen. Deze God heeft de kerk niet nodig om te zijn wie zij is. Ik heb deze plek hier nodig om te beleven en niet te vergeten met wie ik onderweg ben.Naar boven